223427858

JAN DĄBROWSKI

I

kawalerii rosyjskiej, ale jak dotąd stale są rozbijane (Tomaszów, Turynka). Austriacy koncentrują się w głębi kraju (główna kwatera w Samborze). Jak słyszałem dzisiaj zaczęto już większą operację w Lubelskim i toczy się większa bitwa.

25. VIII.

Bitwa pod Metz, a właściwie pod Dolme (?) trwała 5 dni. od 17— 21/8. Niemcy są już w Lunewilu, zajęli całą Belgię, wyjąwszy Antwerpii, z Namuru broni się jeszcze tylko 4 forty. Są już w Piotrkowie. Austriacy pobili Rosjan pod Kraśnikiem. Mimo to w Warszawie panuje orientacja rosyjska — aż boleśnie czytałem Dzień. Telegramy przedstawiają porażki Austrii i Niemiec, zamieszki w Galicji (tymczasem aresztują tylko ruskich moskalofilów), że wojsko austriackie nie chce się bić itd. Oczywiście rzeczy zmyślone, bo sam widziałem, jak idą na tę wojnę żołnierze różnych narodowości. Gorsze są artykuły wstępne, zionące nienawiścią do Niemców, rozmiłowane w Rosji, wyrzucające Polakom galicyjskim lojalizm austriacki i zaprzepaszczenie sprawy polskiej. Dmowski²⁰ zajął to samo stanowisko. Ludzie przybyli z Warszawy opowiadają, że panie obsypują kwiatami wojsko rosyjskie, ochotnicy idą do szeregów rosyjskich. Znawcy pocieszają, że po zajęciu Warszawy też panie będą robić owacje Strzelcom, a może i innym, a niektórzy sądzą, że jak się kilku głównych „Słowian” zamknie i wywiezie lub powiesi, to i nastrój się zmieni. Jedno i drugie smutne. Po stu latach jesteśmy pawiem narodów. Nie wierzę nie tylko Prusom, ale i Austrii; może na spółkę znów nas oszukują. Ale musimy pokazać światu, że stajemy po stronie tego, który przez 50 lat uczciwie z nami postępował, a nie ciemięzców tak rosyjskich jak pruskich — inaczej i przegramy sprawę i stracimy szacunek jako naród podły. I są ludzie, którzy wierzą, że Rosja da nam po wojnie autonomię, Rosja zwycięska! Rosja, która miesiąc temu nie pozwalała radzić po polsku o zamiataniu ulic. Uwierzę prędzej w Prusaków jak w to.

Tadek zgłosił się do Legionu, Staszek ma również się zgłosić. Zaczyna tam jednak gromadzić się zbieranina i trzeba będzie żelaznej ręki, by to utrzymać w ryzach. Pieniądze będą, Lwów dał 1 ¹/₂ miliona, Kraków milion, nadto miasta, osoby prywatne — ofiarność ogromna.

Roman Dmowski (1864—1938), ideolog i polityk, wraz z Z. Balickim, i J. L. Popławskim twórca nowoczesnej myśli narodowej w Polsce. Założyciel i przywódca Ligi Narodowej (189—1927), twórca Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego, reprezentant sprawy polskiej na Kongresie Wersalskim. Pisarz polityczny kształtujący w duchu nacjonalistycznym poglądy i postawy znacznego odłamu społeczeństwa swojej epoki. W omawianym okresie przywódca tzw. orientacji anty-niemieckiej, a prokoalicyjnej i prorosyjskiej w Królestwie Polskim.

1195