223427861

ŚWIADKOWIE HISTORII

skale nawet, którzy zaprowadzili tam już rządy rosyjskie, powstrzymują ich od tego. Jeśli tam wrócą Austriacy, będzie wprost rzeź. I tak tam dziś pustynia. W Lubelskim Austriacy biją Rosjan, w Pru-cach Wschodnich 3 korpusy rosyjskie zniszczono pod Dąbrównem. Podobno Rosjanie przez Piotrków i Łódź próbują kontrataku na Poznań. Na niewiele się to przyda, bo Niemcy w 2 tygodnie mogą już być pod Paryżem, a zatem zwrócą tu większe siły.

Cały dom w podnieceniu z obawy o wujka Józka, który był już w potyczce pod Tarłowem. W ogóle wszyscy zdenerwowani. Mogę sobie przyznać, że jestem najspokojniejszy w całym domu. Ale mam dość do roboty. Zainteresowałem się trochę samymi Węgrami, których tu jest dużo, a nikt się o nich nie troszczy. Wraz z Dominikaninem, ks. Woronieckim ²³, który zajął się dostarczaniem książek rannym, chcemy im coś sprowadzić z Węgier — choć dzienniki.

5.IX.

Niemcy pod Paryżem, a Rosjanie pod Lwowem, a w tej chwili może i we Lwowie, bo Lwów wczoraj ewakuowano, i dziś pono zajęty. Skrzydła austriackie tymczasem „oskrzydlają” Rosjan! W razie niepowodzenia grozi katastrofą. Przez Kraków przechodzą Prusacy, wielu pruskich żołnierzy widać na ulicach. Żyliński ²⁴, który miał iść ria Kraków, cofnął się na prawy brzeg Wisły. Rozstrzygnięcie ciągle wisi w powietrzu. Plotkarstwo staje się wprost nieznośne. Ludzie opowiadają sobie niestworzone historie. Mam sposobność mówić lub słyszeć ludzi, którzy uchodzą za wybitnych polityków, są posłami, uczonymi. Przykro mnie dziwi, że właściwie nie potrafią oni nic więcej wykombinować, niż to, co ja, lub każdy inny. Wprost nikt nic nie wie. Sądziłem z początku, że może mnie nie chcą mówić. Lecz jest inaczej. Ten sam Srokowski ²⁵ który parę dni temu dzielił już Rosję (na podstawie znanych komunałów), dzisiaj ma rzadką minę i rezygnuje. Jest to typowe krótkowidztwo. Jak parę dni temu nic było powodu do triumfów, tak dziś do rozpaczy. — Staszek przy Legionach. Tadek natomiast choruje na dobre i nic wprost nie jada. Ja pracuję co rano w Akademii nad ekspedycją węgierską²⁰. Po po-

²³    Ks. Jacek Woroniecki (1878—1948), dominikanin, później profesor teologii moralnej i rektor KUL-u, od r. 1929 wykładał teologię w Angelicum w Rzymie.

²⁴    Gen. Jakub Żyliński, szef rosyjskiego sztabu generalnego, w r. 1914 dowódca rosyjskiego frontu północno-zachodniego, w r. 1915 generał gubernator warszawski.

²⁵    Konstanty Srokowski (1878—*935), polityk i publicysta, od r. 1905 redaktor „Nowej Reformy”, wiceprezes Stronnictwa Demokratycznego; w r. 1912 poseł do sejmu galicyjskiego, w latach 1914—1917 sekretarz generalny N.K.N.

²⁹ Ekspedycja węigerska A.U., zorganizowana w r. 1913 w celu poszukiwań źródłowych w archiwach węgierskich pod kierunkiem J. Ptaśnika, z udziałem W. Barana, J. Dąbrowskiego, J. Łosio i St. Zaehorowskiego. Uzyskane materiały opublikowano w r. 1919.

l

1198