223428095

143

Recenzje

Deutscher Geographentag Wilrzburg 29. Juli bis 5. August 1952. Ta-gungsbericht und wissenschaftliche Abhandlungen (Franz Steiner Ver-lag GMBH). Wiesbaden 1958, s. 560.

Potężny, trzydziesty pierwszy tom sprawozdań z niemieckich kongresów geograficznych zawiera materiały piątego powojennego zjazdu ¹, w którym udział wzięło około 650 osób, w znakomitej większości z Niemiec Zachodnich.

W czasie czterodniowych obrad wygłoszono 51 referatów, przy czym częściowo wygłaszane one były na posiedzeniach plenarnych ,częściowo w sekcjach. W trakcie zjazdu odbywały się spotkania rozmaitych organizacji geograficznych, a więc przede wszystkim Centralnego Związku Geografów Niemieckich (Zentralverband der Deutschen Geographen), Centralnej Komisji Geografii Niemiec (Zentralausschuss fur Deutsche Landeskunde) oraz organizacji „branżowych” — wykładowców szkół wyższych (Verband Deutscher Hochschullehrer der Geographie), nauczycieli geografii (Verband Deutscher Schulgeographen) i geografów zatrudnionych w praktyce (Verband Deutscher Berufsgeographen). Część referatów wygłoszona została na posiedzeniach tych organizacji.

Program zjazdu uzupełniały wycieczki po Wiirzburgu i jego okolicy, zorganizowane w przerwach obrad i po ich zakończeniu.

Redaktorami omawianego tomu byli profesorowie z Wiirzburga — J. B ii d e 1 i H. Mensching, którzy kierowali zresztą całością prac organizacyjnych zjazdu. W drukowanym sprawozdaniu zamieścili oni program obrad, listę uczestników i wykaz władz, niektóre ważniejsze przemówienia sprawozdania z posiedzeń i uchwały obradujących w czasie zjazdu organizacji geograficznych, a wreszcie, co najbardziej interesuje obcego czytelnika — 47 referatów spośród 51 wygłoszonych na Zjeździe oraz notatki z dyskusji.

Formalnie referaty te podzielić można na cztery grupy: do pierwszej należą dwa wykłady ogólne, wygłoszone na początku obrad na posiedzeniach plenarnych. Wygłosili je H. W i 1 h e 1 m y, który scharakteryzował region tropikalny w dorzeczu górnego Paragwaju — Wielki Pantanal w Matto Grosso oraz J. Schmit-h ii s e n, który przytaczając szereg przykładów omówił teoretyczne zagadnienia geografii roślin, podkreślając konieczność operowania zbiorowymi pojęciami bioty-pów² na tle innych elementów środowiska geograficznego.

Do drugiej grupy zaliczyć można referaty, wygłoszone w siedmiu grupach, zespołach tematycznych. Pierwszym tematem było zagadnienie uchodźców, które potraktowane zostało w sposób bardzo różny od pozostałych. Jedynym referentem był prof. H. Schlenger, który swój referat wygłosił jako jedyny w czasie zjazdu wieczorny odczyt publiczny,, starając się dać szeroki obraz eurafro-azjatyc-kiej strefy wstrząsów ludnościowych. Całej sprawie dodaje pikanterii fakt, że referat ten nie został niestety zamieszczony w omawianym wydawnictwie, a przekazany do druku w poświęconym przesiedleńcom w Niemczech Zachodnich dziele zbiorowym, wydanym przez Ministerstwo do Spraw Przesiedleńców³.

Następnym tematem było zagadnienie procesów powierzchniowych w wilgotnej strefie tropikalnej. Przewodniczym obradom prof. J. P. Bakker z Amsterdamu, a wśród wygłoszonych referatów na szczególną uwagę zasługuje wypowiedź prof.

1

   Poprzednie zjazdy powojenne odbyły się w Monachium (1948), Frankfurcie (1951), Essen (1953) i Hamburgu (1955), a materiały z nich publikowane były w specjalnych wydawnictwach, (por. rec. B. W i n i d a z tomu obrad w Essen — „Przegl. Geogr.”, 28, 1956, z. 1, s. 191—194).

2

   Wprawdzie w tekście niemieckim operuje się terminem „Formationskomplex”, ale wydaje się, że najsłuszniejszym tłumaczeniem jest zastosowanie polskiego terminu Biotyp.

3

Die Vertriebenen in Westdeutschland. lhre Eingliederung und ihr Einfluss auf Gesellschaft, Wirtschaft, Poliiik und Geistesleben (Yerlag Ferdinand Hirt). Kieł 1959.