223428287

Rozmieszczenie upraw kontraktowych w woj. szczecińskim    59

wanych upraw odpowiada ogólnym warunkom środowiska geograficznego badanego rejonu.

Klimat Pomorza Zachodniego można określić jako przejściowy od nadmorskiego do umiarkowanego, przeważające gleby jako żytnio-ziemniacza-ne². Produkcja ziemniaków: sadzeniaków, jadalnych, przemysłowych i pastewnych była silnie podkreślona przed I wojną światową, o czym świadczą następujące liczby zaczerpnięte ze statystyki poniemieckiej.

Powierzchnie uprawy ziemniaków w poszczególnych powiatach wynosiły w latach 1933—1938 od 16,6 do 24,4°/o w ogólnej strukturze upraw przy plonach wahających się w granicach od 158,2 do 198,3 q/ha (Agrar-slatistische Zahlen aus Pommern 1933—1938).

Zbiory ziemniaków na Pomorzu Zachodnim wynosiły w latach 1925— 1932 od 3904 do 3993 tys. ton, co odpowiadało 21,3 q na głowę ludności (Dr S e e b e r g. Produktion und Absatz landwirtschaftlicher Erzeug-nisse im Norddeutschen Wirtschaftsraum. Berlin 1933).

Fakt ten nie znajduje podkreślenia w podanym wyżej zestawieniu, które w pozycji „ziemniaki** obejmuje zaledwie 15,9% powierzchni zakontraktowanej. Polityka kontraktacyjna popiera w sposób niedostateczny rozwój uprawy ziemniaków, które wykazują nieuzasadniony spadek w stosunku do warunków przedwojennych. Ogólna powierzchnia uprawy ziemniaków w woj. szczecińskim wynosiła w roku 1959 około 14,8% ziemi uprawnej, a w PGR około 10%, łącznie z ziemią deputatową.

Również rośliny włókniste mogłyby obejmować większą powierzchnię upraw, niż to ma miejsce w rzeczywistości, na co wskazuje szczególnie dogodny klimat północnych obszarów województwa dla tej uprawy.

Odwrotnie ustosunkować się można do kontraktacji jęczmienia browarnego i nasion (zwłaszcza nasion motylkowych). Jest rzeczą oczywistą, że produkcja wymienionych nasion i ziarna jest w warunkach geograficznych Pomorza Zachodniego możliwa, zachodzi jednak pytanie, czy jest ona celowa w ogólnej koncepcji rejonizacji produkcji rolnej w Polsce. Posiadamy bowiem obszary słynące z dogodnych warunków klimatyczno--glebowych dla uprawy jęczmienia browarnego (Kujawy, Poznańskie) oraz wybitnie urodzajne dla nasion motylkowych i strączkowych (Lubelskie, Kieleckie), gdzie powinna być koncentrowana ich produkcja, pokrywająca potrzeby krajowe i eksportowe.

Kontraktacja tych ziemiopłodów na terenie woj. szczecińskiego świadczy o braku specjalizacji i kooperacji w naszym rolnictwie i występującej tendencji do nieuzasadnionej samowystarczalności w zakresie nasiennictwa poszczególn^h gospodarstw czy rejonów.

Produkcja kontr®towanych warzyw ma charakter symboliczny, mimo iż rynek szczecińskiwdczuwa gwałtowny ich brak.

Jedynie rozmiar^l kontraktacji buraków cukrowych i roślin oleistych odpowiadają w przyaliżeniu potencjalnym możliwościom klimatyczno-gle-

- >

2 Według danych ZUR z dnia 1.1.1956 r., procentowy udział klas glebowych w woj. szczecińskim przedstawia się orientacyjnie następująco:

II i III kl.    około    29,5%

IV    „    „    41,5%

V    „    „    21,5%    1

VI    „    „    7,5%

Razem około 100,0%