223428291

Rozmieszczenie upraw kontraktowych w woj. szczecińskim 61

szczególnym uwzględnieniem sadzeniaków), len, nasiona roślin krzyżowych, niektóre gatunki warzyw i jagód, przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb ludności turystyczno-wczasowej wybrzeża itp. Tego rodzaju polityka kontraktacyjna odciążałaby powiaty południowe w ich zadaniach produkcyjnych i dałaby możliwość rozszerzenia kontraktów na inne ziemiopłody o odmiennych wymaganiach przyrodniczych. (Np. przesunięcie uprawy lnu z zaplecza cukrowni w Kluczewie na północ województwa, co zwolniłoby odpowiednią ilość sił roboczych dla uprawy buraka cukrowego. To samo dotyczy przesunięcia uprawy ziemniaków przemysłowych z powiatów południowych do rejonu Łobeza i Nowogardu, gdzie znajdują się krochmalnie i koncentracja gorzelni).

Jak przekonamy się z dalszych rozważań, brak jednak specjalizacji poszczególnych mikroregionów w uprawach kontraktacyjnych. Poprawa w tej dziedzinie w chwili obecnej jest niemożliwa do osiągnięcia z tej prostej przyczyny, że działalność szeregu instytucji kontraktujących płody rolne nie jest skoordynowana w sposób kompleksowy.

Na terenie woj. szczecińskiego działają następujące instytucje kontraktacyjne: 1) Przemysł cukrowniczy, 2) ziemniaczany, 3) spirytusowy, 4) tłuszczowy, 5) włókienniczy, 6) Centrala Nasienna, 7) Centrala Nasion Ogrodniczych, 8) Spółdzielnia Ogrodnicza, 9) Polskie Zakłady Zbożowe, 10) Gminne Spółdzielnie.

Każda z wymienionych instytucji prowadzi, być może, słuszną politykę z własnego punktu widzenia, niemniej jednak nie prowadzi żadnej polityki rejonizacyjnej w sensie kompleksowym w interesie całego rolnictwa woj. szczecińskiego, a tym samym gospodarki narodowej jako całości. W wyniku omawianej żywiołowej działalności przedsiębiorstw kontraktacyjnych posiadamy określone rozmieszczenie plantacji w terenie, które ilustruje tabela 1.

Dane umieszczone w tabeli 1 zostały przedstawione kartograficznie na mapie 1, która ilustruje rozmieszczenie łącznych powierzchni upraw kontraktowych w układzie powiatowym. Można z niej odczytać zasięg okręgów uprzywilejowanych i dyskryminowanych w kontraktacji ziemiopłodów.

Dalsza analiza problemu poszła w kierunku porównania zależności nasilenia różnych upraw kontraktowych od żyzności gleb, jako wiodącego czynnika produkcji rolnej w określonych warunkach klimatycznych. Do tego celu wykorzystano uproszczoną mapę potencjału produkcyjnego gleb, sporządzoną w układzie gromadzkim dla woj. szczecińskiego. Pojęcie „potencjału produkcyjnego gleb“ wprowadzono celowo do omawianego opracowania kartograficznego z tej przyczyny, że — jak wiadomo — żyzność gleb nie jest elementem trwr.łym i stałym, lecz ulega nieustannym zmianom i modyfikacjom choćby przez stosowanie odpowiednio silnych dawek nawozowych i właściwą uDr-awę. Z tej przyczyny poniemieckie materiały gleboznawcze uległy dezaktualizacji. Akcja klasyfikacyjna na terenie woj. szczecińskiego nie została jfeszcze ukończona.

„Potencjał produkcyjny gleb“ wyraża ich aktualną żyzność, mierzoną w przeliczeniowych jednostkach zbożowych, w skali od 7 do 40 jednostek przeliczeniowych z 1 ha użytków rolnych.

Opracowana w ten sposób mapa ma charakter orientacyjny, lecz dla omawianych celów wystarczający. Uproszczoną mapę użyto jako podkładki dla oznaczenia nasilenia różnych plantacji w poszczególnych gro-