2251774323

38 ALEKSANDER BIRKENMAJER

śnie to, czego — mojem zdaniem — «wymaga dalszy rozwój naszej kultury», jak brzmi formuła Dyr. Bernackiego.

Tak tedy, skoro punktem wyjścia dla naszych wywodów było pytanie, czy i w jakim kierunku powinien być dział obcy Bibljoteki Narodowej systematycznie i planowo budowany, to przyjdzie na nie odpowiedzieć, że na początek trzeba się będzie ograniczyć pod tym względem do kilku tylko zakresów nauki i piśmiennictwa, a starać się równocześnie, by pozostałe zakresy były systematycznie pielęgnowane przez inne bibljoteki państwowe. Z poprawą zaś naszych stosunków ekonomicznych wogóle, a bibljotecznych w szczególności przyjdzie z pewnością czas i na to, że polska Bibljoteka Narodowa otoczy równą opieką wszystkie składniki kultury intelektualnej, że także i pod tym względem wstąpi w ślady innych bibljotek narodowych.

6. Pozostaje nam jeszcze zastanowić się nad pytaniem, jakie przedsięwzięcia czysto bibljotekarskie winny znaleźć miejsce w programie pracy Bibljoteki Narodowej na lata najbliższe. Pytanie to musimy rozważyć choćby tylko z tego względu, że rzecz ta była poruszona zarówno przez Dyr. Kuntzego (/. c. str. 537—538), jak i Dyr. Bernackiego (/. c. str. 84). Projektowali oni, by o Bibljotekę Narodową oparły się takie przedsięwzięcia bibljotekarskie, jak redakcja ogólnopolskich katalogów rękopisów, inkunabułów i czasopism bieżących, centralny katalog wszystkich bibljotek naukowych w Polsce wraz z biurem informacyjnem i ewentualnie drukarnią kartek katalogowych, centralne biuro wymiany dubletów, biuro wymiany wydawnictw rządowych, akademickich i t. d. z zagranicą, wreszcie szkoła nauk bibliotekarskich. Projekty, jak widzimy, bardzo daleko idące i zakrojone na europejską skalę. Nie mam zgoła zamiaru kwestjonować ich doniosłości i potrzeby ich zrealizowania w tej czy innej formie. Ale mam to przekonanie, że i tutaj, z konieczności, wiele rzeczy trzeba będzie odłożyć ad feliciora tempora. Doraźne potrzeby naszych bibljotek są tak ogromne, luki w ich organizacji tak znaczne, że byłoby zbyt ryzykownem porywać się na wszystkie te przedsięwzięcia z tym aparatem ludzkim i materjalnym, jaki w tej chwili jest do dyspozycji. Należy więc wybrać z nich te tylko, które są najpilniejsze i największe rokują nadzieje szybkiej realizacji.

Otóż zdaje mi się, że za takie mogą być poczytywane dwa następujące. Przedewszystkiem katalog bieżących przybytków