2251774336

50 JAN MUSZKOWSKI

wanie się wydawców jednym egzemplarzem na rzecz Deutsche Biicherei w Lipsku ¹.

Z drugiej strony należy podkreślić z całym naciskiem, że fakt otrzymywania egzemplarzy obowiązkowych nie może stać się w żadnym razie motywem do obcinania lub niepodwyż-szania w dostatecznej mierze budżetów bibljotek państwowych, ponieważ rosną coraz bardziej potrzeby ich w zakresie nabywania dzieł, a zwłaszcza czasopism, w językach obcych, następnie zaś błędnem byłoby mniemanie, że egzemplarz obowiązkowy nic nie kosztuje i że stanowi on bez zastrzeżeń dobrodziejstwo dla bibljoteki.

Postaram się dać poniżej zestawienie cyfrowe korzyści i strat, wynikających dla bibljotek z tytułu otrzymywania egzemplarzy bezpłatnych. W obliczeniach tych oprę się z jednej strony na ilości wydawnictw, publikowanych na terenie Rzeczypospolitej, według materjałów za 1926 rok, z uwzględnieniem stosunku dzieł pożądanych w bibljotece naukowej, obejmującej wszystkie działy wiedzy i literatury (uniwersyteckiej), do ogólnej liczby druków, z drugiej zaś strony—na zestawieniu kosztów zinwentaryzowania, skatalogowania i zamagazynowania całorocznej produkcji wydawniczej. Ponieważ, według nowej ustawy, całkowitą produkcję wydawniczą otrzymuje tylko Bibljo-teka Narodowa, która otrzymać ją powinna bez względu na koszt, rozwiązanie pierwszej formy zagadnienia mieć będzie przedewszystkiem znaczenie teoretyczne, jakkolwiek nie będzie może pozbawione również i pewnej wartości praktycznej, gdyż uzyskane cyfry stanowić będą mogły materjał do ustalenia wysokości budżetu Bibljoteki Narodowej; obliczenie kosztu, związanego z bezpłatnem otrzymaniem kompletu czasopism Rzeczypospolitej, przyda się też może zarządowi instytucji społecznej, którą obarczono tym ciężarem. Wreszcie zbilansowanie korzyści i strat bibljotek okręgowych wykaże, iż nawet złagodzone przepisy o egzemplarzu obowiązkowym narażają je na poważne szkody. Zresztą odpowiedź na postawione tutaj zadanie, którego, o ile mi wiadomo, nigdzie dotąd nie starano się rozwiązać, może posiadać w najlepszym razie tylko względną wartość,

¹ Erster Bericht iiber die Verwaltung d. Deutschen Biicherei, erstatłet v. Dr. Gustaw Wahl, Leipzig 1914, str. 13. H. Paalzow, Die Deutsche Biicherei in Leipzig, Leipzig 1913.