606617079

50 JAN MUSZKOWSKI

wanie się wydawców jednym egzemplarzem na rzecz Deutsche Biicherei w Lipsku ^ł.

Z drugiej strony należy podkreślić z całym naciskiem, że fakt otrzymywania egzemplarzy obowiązkowych nie może stać się w żadnym razie motywem do obcinania lub niepodwyż-szania w dostatecznej mierze budżetów bibljotek państwowych, ponieważ rosną coraz bardziej potrzeby ich w zakresie nabywania dzieł, a zwłaszcza czasopism, w językach obcych, następnie zaś błędnem byłoby mniemanie, że egzemplarz obowiązkowy nic nie kosztuje i że stanowi on bez zastrzeżeń dobrodziejstwo dla bibljoteki.

Postaram się dać poniżej zestawienie cyfrowe korzyści i strat, wynikających dla bibljotek z tytułu otrzymywania egzemplarzy bezpłatnych. W obliczeniach tych oprę się z jednej strony na ilości wydawnictw, publikowanych na terenie Rzeczypospolitej, według materjałów za 1926 rok, z uwzględnieniem stosunku dzieł pożądanych w bibljotece naukowej, obejmującej wszystkie działy wiedzy i literatury (uniwersyteckiej), do ogólnej liczby druk ó w, z drugiej zaś strony—na zestawieniu kosztów zinwentaryzowania, skatalogowania i zamagazynowania całorocznej produkcji wydawniczej. Ponieważ, według nowej ustawy, całkowitą produkcję wydawniczą otrzymuje tylko Biblioteka Narodowa, która otrzymać ją powinna bez względu na koszt, rozwiązanie pierwszej formy zagadnienia mieć będzie przedewszystkiem znaczenie teoretyczne, jakkolwiek nie będzie może pozbawione również i pewnej wartości praktycznej, gdyż uzyskane cyfry stanowić będą mogły materjał do ustalenia wysokości budżetu Bibljoteki Narodowej; obliczenie kosztu, związanego z bezpłatnem otrzymaniem kompletu czasopism Rzeczypospolitej, przyda się też może zarządowi instytucji społecznej, którą obarczono tym ciężarem. Wreszcie zbilansowanie korzyści i strat bibljotek okręgowych wykaże, iż nawet złagodzone przepisy o egzemplarzu obowiązkowym narażają je na poważne szkody. Zresztą odpowiedź na postawione tutaj zadanie, którego, o ile mi wiadomo, nigdzie dotąd nie starano się rozwiązać, może posiadać w najlepszym razie tylko względną wartość,

¹ Erster Bericht iiber die Yerwaltung d. Deutschen Biicherei, erstattet v. Dr. Gustaw Wahl, Leipzig 1914, str. 13. H. Paalzow, Die Deutsche Biicherei in Leipzig, Leipzig 1913.