244277105

10 Wstęp

się badacza). Zarówno kompetencje, jak i świadomość metodologiczna badaczy decyduje o jakości prowadzonych badań empirycznych, a tym samym o wartości wiedzy uzyskiwanej dzięki badaniom empirycznym.

Alicja Jurgiel pokazuje dwa podejścia do badań biograficznych stosowanych w andragogice. Jedno podejście traktuje opowieści badanych jako swoiste fakty, które mówią same za siebie, przydatne dla tworzenia strategii edukacyjnych. Natomiast drugie podejście poszukuje głębszego sensu narracji badanych i koncentruje się na poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, jakie koncepcje znaczeń wytwarzane są w wyniku doświadczania uczenia się przez dorosłych. To drugie ujęcie, związane z procedurą postępowania badawczego charakterystyczną dla fenomenografii, pozwala na poznanie nie tylko, jak świat jawi się badanym, ale także w jaki sposób ten świat uzasadnia.

Anna Malenda sygnalizuje źródła trudności metodologicznych początkujących badaczy. Jednym z nich jest niekompetencja samych badaczy, którzy popełniają błędy na etapie formułowania celu badań, problemu badawczego i hipotez oraz nie dostrzegają związku między problemem badawczym a zastosowaną metodą badań. Drugim źródłem trudności są teksty autorów podręczników metodologicznych, którzy nie dość starannie dbają o precyzję języka, o dobór przykładów ilustrujących ich wywód, czym wprowadzają uczących się w błąd zamiast pomagać.

Beata Borowska-Beszta dzieli się z czytelnikami doświadczeniami zdobytymi podczas badań etnograficznych prowadzonych wśród osób niepełnosprawnych, ilustrując przy tym trudności, na jakie napotyka badacz w trakcie zbierania materiałów badawczych.

W przedstawianej książce zawarto teksty, które podejmują refleksję nad samą metodologią, nad uwarunkowaniami praktyki badawczej, jakością wiedzy pedagogicznej, sposobami traktowania teorii przez badaczy, możliwościami, jakie nowe nurty myślowe otwierają przed badaczami, a także znaczeniem problemów badawczych w tworzeniu projektu badania. W drugiej grupie tekstów, bezpośrednio odnoszących się do praktyk badawczych, zawarto spojrzenia na różne wycinki tej praktyki: od pytania, w jaki sposób w naukach pedagogicznych wykorzystywana jest teoria, przez ujawnianie mitów, jakie nagromadziły się wokół badań etnograficznych, aż do tropienia najczęściej popełnianych błędów w badaniach empirycznych i rozważań nad kompetencjami metodologicznymi pedagogów. Autorzy tekstów, przyglądając się krytycznie stosowanym praktykom, wskazują na konsekwencje przyjmowania określonych założeń w badaniach biograficznych i sygnalizują błędy popełniane przez początkujących badaczy. Analiza założeń przyjmowanych przez badaczy zjawisk pedagogicznych uwrażliwia na trudności, jakie napotykają na swej drodze, wskazując jednocześnie na potencjał, jaki tkwi w krytycznie zinterpretowanych badaniach jakościowych. Refleksja nad kłopotami metodologicznymi, których doświadcza każdy badacz, uświadamia nam,