2525392694

9

Wiadomości Uniwersyteckie

Konferencje • Sympozja • Zjazdy

KONFERENCJE POLONISTÓW

Miałem wielkie

szczęście...

Magnificencjo! Panic Rektorze! Dru- ' dzy Przyjaciele!

Jestem wzruszony tą uroczystością, a przede wszystkim pragnę podziękować profesorom Skrzydle i Śladkow-skiemu za to, że podjęli trud wznowienia mojej pracy. Serdeczne dzięki!

Miałem wielkie szczęście, ze przez większość życia mogłem robić to, co mnie naprawdę interesowało. Tak było z redagowaniem, wydawaniem i wymianą wydawnictwa „Annales" z zagranicznymi instytucjami naukowymi.

Ale zawsze myślałem dużo o tym. co stanowi centralny problem naszych czasów. Dziś myślę o tym więcej niż kiedykolwiek i na ten temat pragnę powiedzieć kilka słów.

Uważałem i uważam, ze kluczową sprawą naszych czasów jest konieczność złagodzenia różnic pomiędzy bogatymi i biednymi - zarówno w ramach poszczególnych państw, jak i między państwami.

Mój niepokój budzi kolosalna ekonomiczna różnica na świccie, w którym 20 procent najbogatszych zabiera 86 procent całego produktu, a więc wartość wytworzonych dóbr i usług przez cały świat w ciągu roku. Przy czym 20 najbiedniejszych krajów dysponuje zaledwie jednym procentem światowego produktu.

Owa dysproporcja stała się przepaścią i rośnie coraz szybciej, bo cały postęp, cała rewolucja techniczna i informacyjna dokonuje się w świccie bogatych, a biedni tkwią w bezruchu, praktycznie nie mając do tej rewolucji dostępu.

Uważam, że przyszłość naszego świata zależy od tego, jak rozwiążemy problem nędzy. Rozwój bogatych jest tak błyskawiczny, cywilizacja zachodnia ma taką dynamikę (myślę o Stanach Zjednoczonych i o Europie), jakiej nie miała żadna cywilizacja wcześniej.

Rosnące obszary nędzy i dysproporcje w podziale bogactwa, coraz większe przepaści cywilizacyjne - to bomby zegarowe, które mogą zagrozić nam wszystkim.

Przez pół wieku wszystkie problemy świata były zredukowane do jednego konfliktu między Waszyngtonem a Moskwą. Dopiero teraz zobaczyliśmy, jakie są naprawdę dramaty świata. Dopiero teraz zaczęliśmy tym zagrożeniom jakoś się przeciwstawiać, mając nadzieję, że przy globalnej solidarności zdołamy ograniczyć nędzę.

To jest naczelne wyzwanie naszych czasów. Jeśli zamożne kraje odpowiedzą na nie pozytywnie - będzie to wielki triumf ludzkości i humanizmu.

Ja w to wierzę!

Grzegorz Leopold Seidler

W ramach Lubelskiego Kongresu Kultury Polskiej Instytut Filologii Polskiej UMCS zorganizował cykl konferencji naukowych poświęconych literackim obrazom kultury polskiej w dziełach Władysława Stanisława Reymonta, Stefana Żeromskiego i Elizy Orzeszkowej, a więc laureata Nagrody Nobla i pretendentów do niej, wybitnych artystów pióra i kreatorów świata wartości narodowych, społecznych i kulturalnych uchodzących dziś za tradycyjne, co nie znaczy: przebrzmiałe i nieaktualne. Te wartości - jak się okazało-wytrzymują próbę konfrontacji z duchem współczesności i stanowią atrakcyjny materiał dla nowoczesnych metod badawczych. Organizatorom chodziło, mówiąc nieco emfatycz-nie, o nawiązanie płodnego dialogu - w wymiarze kulturowym i aksjologicznym - z nie tak znów odległą przeszłością. Ponadto rocznice śmierci: 90. Orzeszkowej oraz 75. Reymonta i Żeromskiego, nakłaniały wręcz do „rekolekcyjnego” uczczenia pamięci Zmarłych poprzez przypomnienie i rozważenie ich literackich dokonań.

Tryptyk konferencyjny - któremu patronował JM Rektor prof. dr hab. Marian Harasimiuk - odbył się kolejno w Biłgoraju (8-9 XI), Sandomierzu (17-18 XI) i w Białej Podlaskiej (23-25 XI), a więc w ośrodkach, w których kształci się nasza młodzież polonistyczna i gdzie bardzo dobrze układa się współpraca z podmiotami samorządowymi, edukacyjnymi czy fundacyjnymi. Ponieważ konferencję biłgorajską opisuje w tym numerze „Wiadomości Uniwersyteckich” prodziekan Wydziału Humanistycznego prof. dr hab. Władysława Książek-Bryłowa, wypada poświęcić po kilka zdań charakterystyki konferencjom sandomierskiej i bialskopodlaskiej.

Tematyka obrad w Sandomierzu (której współorganizatorem był JM Rektor tamtejszej WSH-P prof. dr hab. Ryszard Tokarski) koncentrowała się na twórczości Stefana Żeromskiego w pryzmacie, by użyć tu formuły prof. dr hab. Zofii Mito-sek - „kryzysu świata i triumfu języka”. W niemal każdym referacie podnoszono wątki aksjologiczne „nurtujące” dzieła pisarza. W toku dyskusji zauważono też nieoczekiwanie ścisłą korespondencję pomiędzy ustaleniami historyków literatury i językoznawców. Badacze w mniejszym stopniu interesowali się Żeromskim „historycznym”, w większym zaś „współczesnym”. Mowa tu zwłaszcza o „Przedwiośniu”, a wraz z tą powieścią o wyglądających na aktualne analogiach politycznych, jakie rysują się pomiędzy narodzinami II i III Rzeczypospolitej.

Twórczość Elizy Orzeszkowej zgromadziła w Białej Podlaskiej grono najkompetentniejszych badaczy pozytywizmu formatu Tadeusza Bujnickiego (UJ) i Stanisława Fity (KUL), a obok nich i innych uznanych profesorów, grono nader obiecujących młodych badaczy z liczących się ośrodków naukowych. Interpretacjom poddano obrazy kultury polskiej odsłaniające się w dziełach pisarki, wyznawany przez nią sekretny świat wartości, stosunek do tradycji, epok literackich i haseł współczesności. Dyskusje wokół tych spraw - a zwłaszcza biografii i osobowości Orzeszkowej - były niekiedy namiętne, przydając konfrontacji poglądów swoistego „pieprzu”. Warto dodać, że obrady drugiego dnia konferencji odbyły się w jakże gościnnym Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego (na zdjęciu w jego wnętrzu uczestnicy konferencji), w którym akurat ma miejsce interesująca wystawa poświęcona Elizie Orzeszkowej i Marii Konopnickiej.

Jako organizatorowi i współorganizatorowi jest mi niezręcznie oceniać dokonania i wyniki naukowe konferencji. Powiem tylko od siebie - występując w roli uczestnika i referenta - że wysoki poziom naukowy konferencji szedł w parze z gorącą temperaturą dyskusji. W Biłgoraju, Sandomierzu i Białej Podlaskiej wystąpili m.in. reprezentanci 9 uniwersytetów (aż 11 referatów z Uniwersytetu Warszawskiego) i dwóch instytutów PAN-owskich. Organizatorów szczególnie cieszą niezwykle nam życzliwe opinie naszych gości, czemu zresztą dali publiczny i korespondencyjny wyraz. Nie udało mi się odnotować żadnego zgrzytu organizacyjnego. Dopisali wszyscy zapowiedziani w programie profesorowie, dopisała publiczność nad wyraz liczna, co musi cieszyć, biorąc pod uwagę, że w ośrodkach, o których mowa, kształcą się nasi studenci filologii polskiej. Dopisała także pogoda, a i niezgorszy okazał się stół konferencyjny.

Osobne podziękowania za pomoc w organizacji konferencji w Białej Podlaskiej i Sandomierzu należą się ich sekretarzom mgr Monice Gabryś i dr. Donatowi Niewiadomskiemu (WSH-P), dyrektorowi Kolegium Licencjackiego UMCS w Białej Podlaskiej mgr. inż. Tadeuszowi Pawelcowi. dyrektor Muzeum J. I. Kraszewskiego w Romanowie mgr Annie Czobo-dzińskiej-Przybysławskiej. Natomiast podziękowania szczególne kieruję pod adresem jak zwykle niezawodnej Podlaskiej Fundacji Wspierania Talentów, która konferencję w Białej Podlaskiej wsparła finansowo i organizacyjnie.

Krzysztof Stępnik

numer 9, 2000