2525393909

KPN a problemy narodowościowe    .    3.11

wypowiada się przeciw upośledzeniu języka polskiego w życiu publicznym, szkole, administracji i sądownictwie. Na szczególną uwagę zasługują następujące słowa: KPD zwalcza ,,jak najostrzej każdą próbę przymusowego germanizowania ... zwalcza próby zamykania polskich szkół mniejszościowych albo doprowadzania ich do upadku przez szykany niemieckich nacjonalistycznych i centrowych nauczycieli'¹. Słowa te dowodzą, jak diametralnie różne było stanowisko KPD w sprawie narodowej w porównaniu ze wszystkimi innymi partiami politycznymi na Śląsku Opolskim. Na potępienie nauczyciela nacjonalisty, świadomie rujnującego szkołę polską, zdobyli się jedynie komuniści.

Byłoby jednak błędem sądzić, że KPD w dziedzinie walki z uciskiem narodowym i nacjonalizmem posiadała wyłącznie program ,,nie“, program negatywny. Jeszcze przed wydaniem deklaracji 1930 r. komuniści-występowali z programem pozytywnym, którego celem było zabezpieczenie faktycznych praw narodowych ludności polskiej. Przykładem może tu być działalność frakcji komunistycznej w Landtagu Prus, a zwłaszcza jej wniosek z 1925 r. w sprawie wydania specjalnych zarządzeń wykonawczych do osławionego § 113 konstytucji republiki weimarskiej, a także poparcie wniosku posła Baczewskiego w kwestii szkolnictwa mniej-

[ • szościowego⁷⁷. W deklaracji z 1930 r. KPD domagała się „całkowitego

równouprawnienia języka polskiego w szkole, sądzie i urzędzie", żądała „dla każdego pracującego prawa posługiwania się swoim językiem ojczystym i wychowania w tym języku dzieci" ⁷⁸. Postulat rpówiący o szkołach polskich znajduje się także w odezwie KPD Do polskiego ludu pracującego w Niemczech z listopada 19 3 2 ⁷⁰. Jednocześnie partia niezmiernie silnie podkreślała, że szkoły z polskim językiem nauczania i świeckie „mogą być stworzone dopiero przez rewolucję proletariacką"⁸⁰. Jest to wyraz pewnego maksymalizmu, niewiary w demokrację parlamentarną, w zrealizowanie postulatów demokratycznych przed obaleniem ustroju kapitalistycznego. Zbyt daleko naprzód wybiegał także — jak się wydaje — postulat szkół świeckich, który nie mógł być wtedy zrozumiały i do przyjęcia dla większości społeczeństwa polskiego na Śląsku Opolskim* Stojąc na gruncie internacjonalizmu i klasowej jedności polskich i niemieckich mas pracujących, KPD wypowiadała się za jednolitymi

⁷⁷ „Nowiny Codzienne", 12 V 1925.

™ „Głos Pracy", 7 XI 1930. Postulat ten komuniści wysuwali nawet w okresie terroru faszystowskiego. Raport władz policyjnych z 1936 r. informuje, że dwaj komuniści (najprawdopodobniej Polacy) wnieśli do władz skargę z powodu zakazu używania języka polskiego w kopalniach okręgu gliwickiego (AP Wrocław, RO I, 1935).

⁷ⁿ „Głos Pracy", wydanie nadzwyczajne, listopad 1932.

^ „Głos Pracy", 7 XI 1930.