2525393916

KPN a problemy narodowościowe

o - — O. * J

/

ponad 5500 ^no, prasa polska uderzyła na alarm. Jednak jej analiza powyborcza była daleka od rzeczywistości. Chowaniem głowy w piasek było bowiem jej twierdzenie, że do komunistów idzie tylko wynaradawiająca się młodzież, pozbawiona przez system germanizacyjny języka w szkole i kościele ^m. Szczególnie niepokojącym dla organizacji polskich zjawiskiem było przenikanie komunistów na teren wiejski, do wsi i osiedli, nie bez racji nazywanych przez niemiecką prasę nacjonalistyczną „twierdzami polskości". Pod wpływem tych klęsk próbowano poszukać środków zaradczych, myślano m. in. o założeniu gazety polskiej w języku niemieckim, która sprawy społeczne — według propozycji Arki Bożka — miałaby ujmować „z nieco radykalnego punktu widzenia. Mogłoby to przy wyborach bezsprzecznie, zjednać polskim listom zwolenników odpadłych z tego względu, że ich przyciągnęli Niemcy tymiż hasłami" ^u2. Jednak wobec oporu konserwatywnych elementów w ruchu polskim projekty te nigdy nie zostały urzeczywistnione. Powołane do życia w 1930 r. Górnośląskie Zjednoczenie Rolników ¹¹³, mające za zadanie zorganizowanie chłopów przyznających się do polskości, uświadomienie ich narodowe, podniesienie ich poziomu zawodowego i zorganizowanie pracy kulturalno--oświatowej ^1I4, nie było w stanie przeciwstawić się skutecznie agitacji komunistycznej na wsi opolskiej. Dowiodły tego wyniki wyborów do Reichstagu w 1930 r. Polacy zdobyli w nich o prawie 7000 głosów więcej w porównaniu z r. 1928, ale KPD aż o 39 000 ⁿ⁵, jak się wydaje, w dużej mierze na wsi polskiej. Nie bez podstaw „Nowiny Codzienne" alarmowały: „Wieśniak śląski zaczął się przeradzać w komunistę ..." ¹¹⁶ Przed wyborami 1932 r. prasa polska, nauczona gorzkimi doświadczeniami lat poprzednich, próbuje zradykalizować swe wystąpienia, głosi konieczność stworzenia wspólnego frontu robotników i chłopów przeciw kapitalistom i obszarnikom niemieckim itd. ¹¹⁷ Ale jednocześnie Zjednoczenie Zawodowe Polskie wypowiada się przez usta swego przewodniczącego przeciwko 6-godzinnemu dniu pracy, upaństwowieniu przemysłu, za wysunię-

¹¹⁰ Zieliński, Warunki rozwoju..„ s. 90.

^m „Nowiny Codzienne*⁴, 27 VI 1928; „Dziennik Berliński**, 8 VIII 1928.

¹¹²    Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Konsulat RP w Opolu, wiązka 2, 1929, teczka 17, raport konsula z 13 III 1929 pt. Akcja wśród rolników na Śląsku Opolskim.

¹¹³    W 1931 r. liczyło ono 400 członków w 7 oddziałach powiatowych (Archiwum Akt Nowych, Światowy Związek Polaków, 164, k. 26, pismo Centralnego Zarządu GZR z 16 III 1931 do Rady Organizacyjnej Polaków z Zagranicy).

Jw.

^m Zieliński, Warunki rozwoju..., s. 90.

¹¹⁽¹ Komunizm na wioskach naszych (Nowiny Codzienne, 25 X 1930).

¹¹⁷ W obliczu kryzysu gospodarczego (Nowiny Codzienne, 12 I 1932); „Nowiny Codzienne**, 21 IV 1932 (wystąpienie Arki Bożka na wiecu przedwyborczym).