2525393897

KPN a problemy narodowościowe    339

narodówka Komunistyczna, KFD i KPP stoją na stanowisku, iż pograniczne tereny polsko-niemieckie mają prawo do samostanowienia o sobie, które może wyrazić się w opowiedzeniu się za Polską, Niemcami albo za całkowitą niezależnością (Unabhangigkeit). Jednak realizacja tego prawa może nastąpić dopiero w rezultacie rewolucyjnej walki robotników i chłopów ³⁰. Te dwa oświadczenia nie znalazły większego oddźwięku w konkretnej propagandzie organizacji górnośląskiej. Do r. 1930 propaganda ta nosi charakter ogólnikowy. Jako przykład rozwiązania spraw narodowościowych i terytorialnych służy jej ustrój Związku Radzieckiego. Podkreśla się stale i niezmiennie, że droga do takiego rozwiązania prowadzi nie przez plebiscyty, ale dyktaturę radziecką³¹. Tak np. wspólne oświadczenie KPD i KPP z 15 VIII 1926 r., skierowane Do górników polskiego i niemieckiego Górnego Śląska, stwierdza w ogólnikowej formie, że „w ogniu walki zostaną obalone mury wzniesione przez kapitalistów po to, aby nas rozdzielić i wnieść rozłam do naszych szeregów*'³², nawołuje do walki „z politycznymi granicami państw kapitalistycznych**. Jednakże drogi prowadzące do likwidacji starych granic, do osiągnięcia jedności Górnego Śląska, a przede wszystkim formy polityczno-państwowe tej jedności nie zostały nakreślone wyraźnie³³.

Przełomowym momentem w kształtowaniu się poglądów partii na ostateczne rozwiązanie problemu górnośląskiego był r. 1930. Organizacja partyjna na Śląsku Opolskim opublikowała wtedy dokument pt. Prokla-mation der KPD zur Minderheitenfrage in Oberschlesien, stanowiący rozwiniętą wykładnię poglądów partii na całokształt problemów narodowościowych na niemieckim Górnym Śląsku, a także na Górnym Śląsku w ogóle³⁴.

³⁰    E. Thalmann, Gegen den Kriegspakt (AZ, 26 XI 1925): „Robotnicy niemieccy muszą zwracać baczną uwagę na to, aby usiłowania burżuazji niemieckiej do ponownego zdobycia utraconych prowincji wschodnich nie stały się przygrywką do najbliższej wojny".

³¹    K a n z a i, Fiinf Jahre ...

³²    AZ, 16 VIII 1926.

³³    Mówi się ogólnikowo o utworzeniu z jednej i drugiej strony granicy republik robotniczo-chłopskich „w związku z ZSRR" (jw.). W wypowiedziach tego okresu często powtarza się teza, że „die Weltrevolution wird die Grenzpfahle niederreissen" (Archiwum Państwowe we Wrocławiu — skrót: AP Wrocław, Rejencja Opolska I — skrót: RO I —• 1701, k. 217, prezydent policji do prezydenta rejencji z 31 VII 1929 w.sprawie spotkania nadgranicznego w Głuchołazach).

³³ „Głos Pracy". Dwutygodnik poświęcony sprawom robotników i chłopów polskich w Niemczech, 7 XI 1930. Deklaracja częściowo wyzyskana została w pracach Migdała, op. cif., s. 100—101, i Schmerbacha, op. cit., s. 16—17. Schmerbach podaje błędnie datę wydania deklaracji — październik. W rzeczywistości ogłoszono ją 27 września. (Zob. „Nowy Przegląd", 1930, nr 6, s. 91).