2525393914

KPN a problemy narodowościowe    355

mię dla małorolnych i bezrolnych chłopów, o uspołecznienie fabryk, hut, kopalń i banków, o władzę robotniczo-chłopską, która przekształciłaby Górnoślązaków w prawdziwych i jedynych gospodarzy ich krainy, o skrócenie dnia pracy, podniesienie zarobków, o prawa do urlopów, zabezpieczenia przed bezrobociem itd. Hasła te — w połączeniu z hasłami w kwestii narodowej — przeniosły poważne sukcesy partii komunistycznej już w czasie wyborów 1924 r. Na pierwszym walnym zebraniu Dzielnicy Śląskiej Związku Polaków w Niemczech (lipiec 1924) nie bez troski

0    wpływy organizacji polskich stwierdzano, że w ostatnich wyborach głosy Polaków padły w większości na komunistów, ,,a to dlatego, że komuniści wystąpili radykalnie, a ludzie nasi byli tego zdania, że radykalizmem więcej się osiągnie. Z tego powodu musimy także radykalniej postępować ⁹⁸

Jednak oficjalne kierownictwo Związku Polaków w Niemczech i Zjednoczenie Zawodowe Polskie dalekie były od myśli o jakimkolwiek radykalizmie społecznym i politycznym. Nie były one w stanie ukazać polskim masom pracującym realnego programu walki z nędzą, bezrobociem

1    drożyzną". Hasła narodowe i program społeczny oparty na wskazaniach encykliki Rerum novarum nie mogły być magnesem przyciągającym w kraju, który stanowił jeden z najbardziej drastycznych przykładów wyzysku i ucisku kapitalistycznego. W takim stanie rzeczy wpływy organizacji polskich musiały systematycznie maleć, wpływy zaś KPD — systematycznie wzrastać. Związek Polaków w Niemczech i Zjednoczenie Zawodowe Polskie skłonne były upatrywać przyczyn swych niepowodzeń wyłącznie w terrorze niemieckim i w braku odpowiednich kadr ¹⁰°. Ale

⁸⁸ Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Konsulat RP w Opolu, wiązka 1, teczka 282, sprawozdanie z I Walnego Zebrania Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech, 6 VII 1924.

⁸¹¹ Oficjalny program ZZP stwierdzał, iż „celem Zjednoczenia Zawodowego Polskiego jest podnoszenie poziomu materialnego i kulturalnego ludu pracującego wszelkimi środkami możliwymi, a w szczególności: 1. płaca, odpowiadająca rzeczywistej wartości pracy [sic!] pracy i potrzebna do prowadzenia życia godnego człowiekowi; 2. takie skrócenie czasu pracy, aby pracujący mógł zająć się własną rodziną i korzystać z dóbr kulturalnych; 3. głos rozstrzygający we wszystkich brackich i publicznych instytucjach socjalnych; 4. udoskonalenie prawodawstwa i publicznych instytucji socjalnych; 5. udział w zyskach przedsiębiorstwa; 6. uspołecznienie przedsiębiorstw drogą udziałów" (Regulamin Zjednoczenia Zawodowego Polskiego Okręgu Śląska Opolskiego, b.m.d., s. 3. Zob. AP Wrocław, RO I, 1860, k. 207). W 1931 r. ZZP tak formułuje swoje zadania: „obrona prawna przed sądami robotniczymi, urzędami ubezpieczeń oraz układy taryfowe" (Archiwum Akt Nowych, Światowy Związek Polaków, 164, k. 35, pismo ZZP z 8 IV 1931 do Rady Organizacyjnej Polaków z Zagranicy).

ino Archiwum Akt Nowych, Akta S. Kauzika, 14, k. 7, informacja Dzielnicy 1 Związku Polaków w Niemczech z 23 VII 1926; jw., k. 51, pismo Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech z 10 VIII 1926.