2649164124

ELŻBIETA DOMARECKA-MALINOWSKA

EDUKACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE W STOPNIU GŁĘBOKIM - PRÓBA OCENY DOKONAŃ PEDAGOGICZNYCH

Niepełnosprawność umysłowa w stopniu głębokim jest upośledzeniem, które stawia trudne do pokonania bariery, zarówno w rozwoju osoby dotkniętej tym kalectwem, jak również w procesie rewalidacyjno - wychowawczym. Jest to niepełnosprawność, której towarzyszy szereg różnorodnych, ciężkich zaburzeń. K. Lausch (1987, s. 45) zwraca uwagę, że „na poziomie tym występuje całkowita degradacja życia psychicznego. W skrajnych przypadkach osoby głęboko upośledzone nie wykraczają poza poziom życia wegetatywnego. Daje się zauważyć brak jakichkolwiek reakcji korowych, a funkcjonowanie jest zgodne z reakcjami bezwarunkowymi, przy czym nawet na poziomie tych reakcji występują zaburzenia, objawiające się np. zniesieniem lub istotnym ograniczeniem czucia bólu.“

Osoby głęboko niepełnosprawne intelektualnie jako dorosłe, na ogół nie przekraczają ogólnego poziomu sprawności intelektualnych 3-letniego dziecka, a ich przystosowanie społeczne - 4-letniego dziecka o prawidłowym rozwoju intelektualnym i społecznym.

U jednostek głęboko upośledzonych umysłowo - częściej niż u osób z innym stopniem niepełnosprawności intelektualnej - występują wady wzroku, słuchu, niedowłady lub porażenia kończyn oraz wiele schorzeń wymagających specjalistycznego leczenia. U wszystkich stwierdza się mniej lub bardziej głębokie upośledzenie procesów orientacyjno-poznawczych, emocjonalnych, intelektualnych, motywacyjnych i wykonawczych. Stopień upośledzenia tych procesów zależy od tego, czy mamy do czynienia z bardziej lub mniej głębokim stopniem niepełnosprawności.

Głębokie upośledzenie umysłowe dzielimy w zależności od I.I. na:

• bardziej głębokie (I.I. od 0 do 9),

• mniej głębokie (I.I. od 10 do 19).

Dość rzadko spotykamy jednostki bardzo głęboko upośledzone, u których występuje zaburzenie większości funkcji życiowych. Osoby dorosłe o I.I. od 10 do 19 spostrzegają przedmioty, osoby, sytuacje, koncentrują uwagę mimowolną na interesujących je przedmiotach, pomimo że jest ona nietrwała. Porozumiewają się prostymi dwu- lub trójwyrazowymi zdaniami. Najczęściej jednak prostymi wyrazami. Wykonują proste polecenia, ubierają i rozbierają się. Samodzielnie jedzą. Potrafią zaspokoić pragnienie. W wyniku intensywnej rehabilitacji można nauczyć je wykonywania najprostszych prac porządkowych.

93

SZKOŁA SPECJALNA 2/2005