2906543597

10

3. Rejon Wigier służył również jako poligon doświadczalny do opracowania nowych ujęć teoretyczno-metodycznych, jak również do weryfikacji metod znanych z literatury. Na ten metodyczny przede wszystkim aspekt zagadnienia zwracano szczególną uwagę, nie tylko ze względu na zainteresowanie własne, lecz również i dlatego, że rejon ten —jako -obszar modelowy RWPG — był, niejako z góry, przeznaczony do sprawdzania słuszności koncepcji teoretyczno-metodycznych, przyjętych wspólnie przez geografów z państw — członków RWPG i Jugosławii (Recommended methodology ... 1981).

Wymienione przesłanki określiły więc sposób ujmowania badanych zjawisk, zakres szczegółowości prowadzonych studiów oraz wyznaczyły granice obszaru modelowego, nie zawsze pokrywające się z granicami Wigierskiego Parku Krajobrazowego i jego strefy ochronnej.

Praca składa się z trzech części. W części pierwszej, opracowanej przez S. Chmielewskiego i A. Krzymowską-Kostrowicką, zawarto ogólne informacje o terenie badań oraz omówiono krótko te elementy środowiska, które nie były przedmiotem szczegółowych badań. Przy czym środowisko przyrodnicze potraktowano bardziej opisowo niż społeczno-gospodarcze, ze względu na to, iż było ono znacznie lepiej poznane i istnieje na ten temat dość bogata literatura, natomiast zmienne środowiska społeczno-gospodarczego nigdy dotąd nie były badane, należało więc poświęcić im znacznie więcej uwagi. Oba wymienione rozdziały stanowią więc niejako tło fizyczno-geograficzne, niezbędne do zrozumienia całokształtu funkcjonowania przyrody i gospodarki na omawianym terenie.

Część druga składa się z 6 opracowań autorskich, omawiających bardziej szczegółowo zróżnicowanie i dynamikę tych elementów środowiska, które mają istotne znaczenie do prawidłowego funkcjonowania obszaru chronionego (Parku Narodowego). Należy podkreślić, że każde opracowanie zawiera bądź nowe propozycje teoretyczno-metodyczne, bądź też weryfikację ujęć już istniejących.

Pierwsze dwa artykuły dotyczą stanu, ewolucji i zagrożeń wód otwartych. Opracowanie K. Więckowskiego stanowi wielostronne studium limnologiczne systemu jezior wigierskich. Zwrócić należy uwagę na całkowicie nowe, w pełni udokumentowane wnioski dotyczące genezy i ewolucji tych jezior, odbiegające od dotychczas istniejących poglądów. Natomiast krótkie doniesienia S. Chmielewskiego ma przede wszystkim charakter metodyczny. Autor prezentuje w nim metodę określenia dostawy substancji zanieczyszczających ze zlewni do wód otwartych. Tego rodzaju badania są rzadkie, a ich metodyka nie jest jeszcze dobrze opracowana. Dlatego też każda próba w tym kierunku ma dużą wartość, nawet jeśli nie jest ona w pełni zadowalająca.

Najobszerniejszy, ze zrozumiałych względów, rozdział J. Solona poświęcony roślinności jest próbą spojrzenia na ten element środowiska z różnych stron: charakteru siedlisk określających typ zbiorowiska quasi-finalnego, struktury i składu fiorystycznego roślinności rzeczywistej, przynależności