2910489724

47

Esej

i podstawowym znaczeniom”, 'tymczasem prawdziwe studiowanie, dociekanie, poszukiwanie prawdy naukowej, to właśnie wędrówka w głąb struktur informacyjnych, a więc ujmowanie zagadnień bardziej monograficznie niż encyklopedycznie. Wymaga to od użytkownika tzw. dojrzałości informacyjnej oraz pewnych umiejętności nawigacyjnych, choć jednocześnie samo poszukiwanie informacji w strukturach hipermedialnych takie umiejętności kształtuje. Bardzo ważnym zadaniem nauczyciela jest zatem stopniowe budowanie dojrzałości informacyjnej ucznia, rozumianej jako umiejętność nie tylko wy szukiwania, ale przede wszystkim selekcjonowania i hierarchizowania informacji. Zagadnienie to ściśle wiąże się z kształtowaniem u wychowanków odpowiedniego systemu wartości.

Kontakt wielu młodych ludzi z komputerem ogranicza się często do gier. Niestety, największą popularnością wśród dzieci i młodzieży cieszą się te gry, w których celem jest wszelkiego rodzaju destrukcja: od niszczenia budynków do zabijania elektronicznych przeciwników. Gry silnie angażują emocjonalnie uczestniczące w nich osoby, odciskając tym samym piętno na psychice, zwłaszcza młodego człowieka. Długotrwałe oswajanie się z brutalnością powoduje stępienie wrażliwości i wypaczenie psychiki. Następuje także deprecjacja wartości życia. Staje się ono mało istotnym elementem, który po naciśnięciu odpowiedniego klawisza lub po kliknięciu myszką można kupić, często nawet na zapas, w związku z czym ewentualna utrata „komputerowego" życia nie jest niczym groźnym. W tym kontekście prowadzona przed dwoma laty w' Krakowie akcja plakatowa pod hasłem „Masz tylko jedno życie” miała bardzo głęboki sens. Psychologowie sygnalizują zjawisko coraz częstszego transferu celów, ideałów i zachowań z gier komputerowych do codziennego życia. Występująca w grach komputerowych możliwość odwracal-ności sytuacji oraz brak materialnych konsekwencji podejmowanych decyzji i działań sprzyja uczeniu się nieodpowiedzialności. Zwraca się również uwagę, że podejmowanie przez, młodego użytkownika dialogu komputerowego, którego struktura jest sztywna i z. góry narzucona przez informatyka czy projektanta programu, prowadzi do uczenia się postaw' konformistycznych i gotowości do podporządkowywania się. W dialogu z żywym człowiekiem możliwa jest negocjacja stanowisk, poszukiwanie consensusu, polemika i racjonalna argumentacja. Dialog komputerowy wymaga natomiast podporządkowania się logice działania komputera.

Prawdziwe studiowanie, dociekanie, poszuki wanie prawdy naukowej, to właśnie wędrówka w głqb struktur informacyjnych, a więc ujmowanie zagadnień bardziej monograficznie niż encyklopedycznie.

Źródłem specyficznych zagrożeń jest także globalna sieć komputerowa i jednocześnie zjawisko socjologiczne — internet. Ze wv.ględu na swoją złożoność zagadnienie to wymaga osobnego omówienia.

Ogromna łatwość umieszczania i dystrybucji informacji w^; sieci powoduje, że ich autorami są często ludzie nie posiadający odpowiednich kompetencji. Owa nadprodukcja informacji, jaką w' obecnej, wczesnej fazie budowy informacyjnych społeczeństw' możemy zaobserwować, tw^rorzy informacyjny smog, przypominający towarzyszący początkom cywilizacji industrialnej smog przemysłowy, który był ubocznym produktem niekontrolowanej produkcji dóbr materialnych, efektem prymitywnego spalania materiałów dostarczających energii, niezbędnej do rozmaitych procesów' wytwórczych. Wyszukiwanie informacji w ogólnoświatowej sieci internet również znacznie utrudnia ogromne rozproszenie zawartych w niej materiałów'. Przypomina to wyszukiwanie informacji w książce, której poszczególne stronice znajdują się w różnych zakątkach świata. Przez analogię do zwykłej mgły — rozproszonych drobnych cząsteczek wody — zjawisko to będziemy nazywać informacyjną mgłą. Analogia ta wydaje się niezwykle celna także z tego względu, że podobnie jak zwykła mgła, która utrudnia poruszanie się w terenie, tak i mgła informacyjna ogranicza możliwości dotarcia do wartościowej informacji w' globalnej sieci. Wreszcie, poszukując informacji w internecie możemy natrafić nie tylko na treści nieprawdziwe, powstałe wskutek braku kompetencji ich autora, ale wręcz celowo przez niego zniekształcone, głoszące apoteozę skrajnych poglądów politycznych, religijnych, kult przemocy, ksenofobię, treści o charakterze pornograficznym, strony dla samobójców' itp. lego rodzaju informacje, zatruwające i porażające zmysły, a także umysły potencjalnych odbiorców tworzą drugi komponent informacyjnego