104 rozmowa z ks. Ritvą Szarek i ks. Howardem Byde
ulegto zmianie?
Ks. Ritva Szarek: To były inne czasy. To, co kiedyś było zakazane, dziś kobiety mogą robić. Bo innych rzeczy też kobiety nie mogły robić 1000 lub 2000 lat temu. To jest właśnie ta tradycja, kultura. Niektórzy mówią, że praca księdza jest tak ciężka, że kobiety nie mogą jej wykonywać. A praca w nocy w szpitalu, to nie jest ciężkie. To mogą robić? To nie jest ciężkie?
J.W.: Niektórzy mówili, że jest to problem godzenia pracy z obowiązkami rodzinnymi.
Ks. Ritva Szarek: Ale w nocy w szpitalu mogą pracować? Kobiety pracują w fabrykach, szpitalach, a to jest ciężka praca. Jeżeli mąż i żona są księżmi, to może brakować im czasu dla siebie i wtedy grozi to rozwodem. W Finlandii było kilka takich przypadków, Ale tak samo może być, jeśli wykonują całkowicie inne zawody.
J.W.: Czy ta sytuacja, że księżmi byli tylko mężczyźni, nie była także związana z tym, że patrzono na Boga jako na Ojca, a zapominano o takich fragmentach Biblii, w których zawarty byt macierzyński obraz Boga9
Ks. Rilva Szarek: Szczerze mówiąc nie zastanawiałam się nad tym, ale na Boga trzeba patrzeć z szerokiej perspektywy. To prawda, wyobrażamy sobie Boga jako mężczyznę.
J.W.; Ale ery to jest wtaściwe?
Ks. Ritva Szarek: Nie wiem. To dla mnie nigdy nie było problemem, ale może dla ludzi;którzy mają negatywne kontakty z ojcem lub dziadkiem... Trudno potem myśleć, że Bóg jest jak Ojciec. Jeśli na przykład ojciec pije i bije, to obraz Boga może być negatywny. Ale musimy pamiętać, że ten Ojciec w niebie -est inny niż ziemski ojciec czy mama. Jest wielki, inny. Pamiętajmy, że Jezus nie byl takim macho man. Miał wiele pierwiastków, zachowań znanych kobietom.
J.W.: Jaki jest teraz luterański ideał rodziny? Tradycyjny - patriarchalny, gdzie pracuje tylko ojciec, czy też model równowagi, partnerstwa?
Ks. Ritva Szarek: Myślę, że równowagi. Wymusza to także w Finlandii zła sytuacja ekonomiczna. Kobieta musi pracować. Szczególnie ludzie młodzi, po studiach. Muszą je spłacić, kupić dom. Zresztą w Finlandii to też mężczyzna może zostać
z dziećmi w domu - jest takie prawo. Już nie jest tak, że tylko mężczyzna mógł robić karierę, a kobieta musiała zostać w domu. Kobieta lub mężczyzna mogą ustawowo nie pracować, jeśli najmłodsze dziecko ma do trzech lat. Najczęściej zostają w domu kobiety, ale nieraz z prawa tego korzystają ojcowie, nawet ostatnio premier Rnlandii przez kilka tygodni po narodzeniu się dziecka. J.W.: Ale gdyby sytuacja ekonomiczna była dobra, jeśliby stać byto małżeństwo, żeby żona nie pracowała, to czy powinni z tego skorzystać?
Ks. Ritva Szarek: Myślę, że to jest ich wybór, Kościół w to nie ingeruje. Myślę, że idealnie byłoby tak, żeby pracowali oboje, ale także, żeby każde z rodziców miało czas dla rodziny. To, czy matka powinna zostać w domu, to powinna być decyzja rodzinna. Jej obecność jest idealna, gdy dzieci są małe. Państwo powinno pomagać finansowo takim rodzinom poprzez niższe opodatkowanie lub zasiłki rodzinne płacone matkom za pozostanie w domu. Tak byto w Finlandii przed recesją. Zasiłki te są równe sumom wydawanym przez społeczeństwo na opiekę przedszkolną - dlaczego nie przekazywać tych pieniędzy bezpośrednio matkom. Należy także zmienić nastawienie społeczne do „niepracujących" matek. Nie powinny być zmuszane do wpisywania w dokumentach „nie pracuje / bezrobotna", lecz „pracuje w domu”. Należy dowartościować pracę kobiet w domu. Jest ona równie ważna, jak gdzie indziej. Czasami niezbędna.
Wydaje mi się, że gdybym była premierem, to skróciłabym czas pracy, aby każdy bezrobotny miał pracę, ale także dlatego, aby wszyscy mogli być więcej ze swoimi rodzinami. W Finlandii jest bardzo duże bezrobocie i ludzie stają się zrezygnowani, pasywni, a z drugiej strony wiele osób się przepracowuje, choruje.
Michał Hucal: Jakie różnice dostrzega Pani Pastor pomiędzy religijnością luteran fińskich a lute-ran w Polsce?
Ks. Ritva Szarek: Jest ona podobna, ale tutaj Kościół luterański jest mocniejszy, bo tutaj jest mniejszością i trzeba wiedzieć, czy się jest katolikiem, czy luteraninem. W Finlandii ludzie są pod tym względem leniwi, nie myślą o tym, kim są. To nie jest dla nich ważne. Na przykład sposób ob-