3014255615

BIBLIOTEKA GDAŃSKA 1596—1996 15

książki. Zdążający do Gdańska statek uległ awarii 25.08.1591 r. przy wejściu do portu. Markiz wraz z większą częścią księgozbioru (ok. 1300 dzieł) został uratowany, miasto przyjęło go gościnnie, zapewniło mieszkanie, opał oraz uposażenie w wysokości jednego guldena tygodniowo. W zamian za to Bonifacio już 28.09.1591 r. ofiarował miastu swe książki, umożliwiając tym samym zrealizowanie myśli o założeniu miejskiej biblioteki publicznej⁵.

Pięć lat trwały przygotowania do otwarcia biblioteki. Suszono książki, naprawiano oprawy, oprawiano na nowo wiele dzieł, spisywano inwentarz otrzymanej kolekcji. Wreszcie w 1596 r. powołano do życia instytucję o nazwie Bibliotheca Senatus Gedanensis. Akt fundacyjny podpisali: burmistrz urzędujący Jan von der Linde, trzej jego zastępcy i czternastu rajców⁶. Miasto otrzymało instytucję publiczną o wysokich walorach kulturotwórczych. Fundator Biblioteki krótko cieszył się jej rozwojem, gdyż zmarł w Gdańsku już 24.03.1597 r., a pochowany został w kościele Św. Trójcy, w pobliżu swoich książek. Pośmiertny portret Bonifacia, wykonany prawdopodobnie przez Antoniego Moliera, zdobi dziś czytelnię naukową Biblioteki Gdańskiej.

„WIADOMOŚĆ O BUDOWIE I LOKALU”

Biblioteka Gdańska została umieszczona przy Gimnazjum Akademickim, w byłym budynku klasztoru franciszkanów, wznoszonym od 1422 r. na Starym Przedmieściu przy ul. Rzeźnickiej⁷. Dla potrzeb Biblioteki oddano 4 duże i wysokie sale na parterze, o późnogotyckich sklepieniach siatkowych i kryształowych. Książki ustawiono na przyściennych regałach, nad drzwiami łączącymi sale powieszono portrety uczonych i dostojników miejskich, na posadzce ustawiono globusy. O regały oparte były wysokie drabiny. W każdej sali stoły i ławy zostały pokryte suknem innego koloru: czerwonym, białym, żółtym i zielonym. Dla młodzieży przeznaczona była sala zielona, symbolizująca kolorem niedojrzałość. W 1756 r. dodano piątą salę dawnego „auditorium anatomicum”. W krużganku nad drzwiami prowadzącymi do Biblioteki umieszczono dwa symboliczne wyobrażenia, bogate w znaczenia: Żurawia i Sowy. Pierwsze było znakiem czuwania, drugie znakiem studiów. Nad tymi wyobrażeniami widniał grecki napis: „Biblioteka lekarstwo dla duszy”, przejęty z portalu słynnej Biblioteki Aleksandryjskiej⁸.

Z czasem narastające zbiory nie mieściły się w tym budynku a nasilające się zawilgocenie murów zagrażało ich bezpieczeństwu. Nową siedzibą Biblioteki został od 1819 r. szpitalny kościół Św. Jakuba, wzniesiony w XV w. na Starym Mieście przy ul. Łagiewniki⁹. Został on poważnie uszkodzony 6.12.1815 r.

⁵ Thmże, s. 10-11. — Słownik biograficzny Pomorza N aiwLślańskiegn. T. 1. Gdańsk 1992 &. 138-140.

⁴ Akt fundacyjny znajduje się w księdze inwentarzowej Index librorum, przechowywanej w Bibliotece Gdańskiej pod sygn. Cal. Bibl. 1.

⁷ Historia Gdańska. Pod red E. Cieślaka. Gdańsk 1978-1982 L 1 s. 495-496, 612; t. 2 s. 399-400. — J. Kowalski, R. Massalski, J. Stankiewicz: Rozwój urbanistyczny i architektoniczny Gdańska. W: Gdańsk, jego dńeje i kultura Warszawa 1969 s. 194, 199.

*    R. Curickc: Der Stadt Dantzig historische Beschreihung. Amsterdam und Dantzig 1687 po s. 334. — S. Schclwig Zaproszenie do odwiedzania Biblioteki [Gdańsk 1986] s. nlb. Id

*    Historia Gdańska (por. przyp. 6), L I s. 379,453, 457,498, 572,609,612. — J. Kowalski, R. Massalski, J. Stankiewicz Rozwój- (por. przypL 6), s. 194.