3014255622

BIBLIOTEKA GDAŃSKA 1596—19% 21

nikarzy i tłumaczy. Prawie w komplecie są wytwory oficyn typograficznych Gdańska, Torunia, Elbląga i Królewca, a wśród nich liczne publikaqe nie notowane przez Estreichera. Bogaty i cenny jest zespół druków XVII i XVIII w. związanych z reformacją: biblie, modlitewniki, kancjonały, pisma polemiczne. Uwagę zwraca dorobek gdańskiej oficyny Andrzeja Hunefelda, określanego słusznie typografem polskiej reformacji. Obfitością wyróżnia się miejscowe piśmiennictwo okolicznościowe, towarzyszące życiu społecznemu, politycznemu, religijnemu Gdańska, a także odbijające obyczajowość mieszczańską. Wymienić trzeba podręczniki szkolne, w tym i do nauki języka polskiego, oraz dysertacje. Bogaty jest zbiór wczesnych czasopism i kalendarzy. Ozdobą kolekcji druków XVII w. są wydawnictwa Jerzego Forstera, wzorowane na osiągnięciach edytorów niderlandzkich. Zbiór druków muzycznych XVI—XVII . przyciąga do Biblioteki Gdańskiej muzykologów z całego świata. Wiele starych druków posiada zabytkowe i artystyczne oprawy, w tym i wykonane w gdańskich warsztatach introligatorskich XV-XVIII w.²⁹.

Zbiory kartograficzne zaliczane są do największych i najcenniejszych w Polsce. Znajdują się tam mapy, plany, atlasy, dzieła kartograficzne i globusy, pochodzące z XVI-XVIII w., a także nowsze. Unikatową kolekcję stanowią stare atlasy i mapy morskie. Szczególną wartość mają liczne mapy Pomorza, Prus i Żuław a również plany Gdańska, ukazujące miasto w całości i we fragmentach³⁰. Zbiorom kartograficznym dorównują zbiory grafiki. Składają się na nie luźne ryciny, albumy ze sztychami, rysunki, akwarele i gwasze, stare płyty miedziorytnicze oraz klocki drzeworytnicze. Najcenniejszy jest zespół rycin z widokami panoramicznymi Gdańska, od końca XV w. począwszy aż do końca XIX w., ukazujący rozwój urbanistyczny i przestrzenny miasta. Wysoką wartość mają liczne portrety osobistości gdańskich z XVI-XIX w., wykonane przez miejscowych i obcych artystów. Wspomnieć trzeba o unikatowych rysunkach i rycinach ruin Gdańska, wykonanych z autopsji w 1. 1946-1956. W kolekcji grafiki są też obiekty reprezentujące sztukę europejską, głównie niemiecką, niderlandzką i francuską³¹. Kolekcja ekslibrisów zawiera liczne znaki księgozbiorów gdańskich XV-XVIII w., a także pomorskich, polskich i obcych³². Zbiór numizmatów składa się z monet, medali, odznaczeń, odznak i banknotów, w przeważającej mierze gdańskiej i pomorskiej proweniencji. Na uwagę zasługuje prawie kompletny zbiór monet srebrnych, bitych w mennicy gdańskiej w XV-XVIII w.³³ Zbiory fotograficzne dotyczą problematyki gdańskiej i pomorskiej, najstarsze obiekty pochodzą z drugiej połowy XIX w., liczne są zdjęcia ukazujące zniszczenia i odbudowę Gdańska³⁴. Wspomnieć też trzeba o dokumentach życia społecznego, na które składają się: ulotki, plakaty, afisze, zaproszenia, sprawozdania, statuty, programy, formularze, legitymacje,

” Biblioteka Gdańska- (por. przyp. 2), s. 90-100. ⁵⁰ Thmźe. s. 101-110.

^,ł Thmźe. s. 110-121.

” Thmźe. ł 121-124.

” Thmźe. ł 135-137.

⁵⁴ Thmźe. s. 124-134.