3014255618

18 ARTYKUŁY

teki Gdańskiej i Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Gdańskiej. Doraźnie wpływają różne kwoty od władz wojewódzkich i miejskich oraz różnych instytucji i fundacji. Odżywa tradycja przekazywania materiałów bibliotecznych przez pisarzy, uczonych, nauczycieli, duchownych, dziennikarzy. Dzięki tym zespolonym działaniom pokonywane są rozliczne trudności i Biblioteka Gdańska stale się rozwija¹⁸.

„BIBLIOTEKI UPORZĄDKOWANIE”

Biblioteka Gdańska powstała jako miejska książnica publiczna a jej cele i zadania zostały sformułowane w akcie fundacyjnym z 1596 r.: „(...) ocalić i zachować nietknięte, w celu przekazania potomnym, różne teksty świętych komentarzy do wszystkich części tak Starego jak i Nowego Przymierza, a także dzieł innych sztuk i nauk, przesławne świadectwa całej wiedzy; jak również znamienite pisma uczonych, zarówno współczesnych, jak i wybitnych dawnych autorów, którym bądź to ludzka niedbałość i złe postępowanie, bądź też niesprawiedliwość ze strony czasu pogrążającego wszystko w niepamięć, może przynieść zagładę” ^I9. Głównym zadaniem praktycznym była służba Gimnazjum Akademickiemu i innym szkołom gdańskim: „Przydana zatem została Gimnazjum i pozostałym szkołom ozdoba, miastu chluba, studiującym zaś korzyść i podnieta do zdobywania sławy i chwały"²⁰. Ścisła łączność Biblioteki z Gimnazjum trwała do 1817 r.

Ze strony władz miejskich działalność Biblioteki nadzorował protobib-liotekarz, o czym już była mowa. Obowiązki bibliotekarza powierzano profesorowi Gimnazjum i był on wspomagany przez „amanuenta”, wyznaczanego spośród studentów najwyższej klasy. Zadania magazyniera spełniał woźny. Do obowiązków bibliotekarza, który nadal prowadził zajęcia dydaktyczne w Gimnazjum, należało zajmowanie się inwentarzem zbiorów, nabywanie książek, kontrolowanie księgozbioru, wyłączanie dubletów, typowanie książek do konserwacji, nadzorowanie udostępniania. W 1674 r. bibliotekarz Samuel Schelwig, wzorując się na Bibliotece Królewskiej w Paryżu, zapoczątkował spotkania naukowe w Bibliotece poświęcone prezentacji nowych publikacji i omawianiu osiągnięć naukowych w różnych dziedzinach. Za czynności swe otrzymywał bibliotekarz 100 florenów, później 200 florenów rocznie²¹.

Organizacja i funkcjonowanie Biblioteki regulowane były początkowo normami zwyczajowymi, które następnie weszły do .pierwszego regulaminu drukowanego z 1686 r. pt. Leges Bibliothecae Gedanensis. Głosił on, że książnica jest otwarta w środy i soboty w godzinach od 14 do 16, gdy nie było zajęć szkolnych. Podobne zasady obowiązywały w bibliotekach szkolnych w Królewcu i Toruniu. Poza uczniami i nauczycielami z Gimnazjum korzystać mogły z Biblioteki osoby spoza tej szkoły, mające zezwolenie odpowiednich

¹¹ Zob. sprawozdania roczne dyrektora w Archiwum Zakładowym Biblioteki Gdańskiej, sygn. 0350.

¹⁹ S. Schelwig; O początkach Biblioteki Gdańskiej. List i rozprawa. Gdańsk 1992 s. 43.

³⁰    Tbmże.

³¹    Z. L Pszczół ko wska: Custodes bhrorum Gedanenstum „W kręgu Książki" 1989 nr 12 ł 51-58. — Biblioteka Gdańska._. (por. przyp. 2), s. 13-14. — Z. Nowak; Michała Krzysztofa Hanowa wspomnienie_ (por. przyp. 13X s. 146-151.