3014255630

28 ARTYKUŁY

Nie wszyscy historycy bibliotekarstwa o tym pamiętają, iż u narodzin GBL zarysował się model nowoczesnej biblioteki, funkcjonującej jako archiwum i centrum naukowej informacji medycznej. Warto tu podkreślić, że biblioteki lekarskie jako pierwsze w Polsce utworzyły własną sieć bibliotek specjalnych, daleko wyprzedzając w czasie odpowiednie zarządzenia administracyjne w tym względzie. Biblioteka specjalna jest bowiem najdoskonalszym typem biblioteki, odpowiadającym współczesnym potrzebom nauki. „Między biblioteką naukową ogólną a biblioteką specjalną — trafnie podnosił S. Konopka — istnieje podobna różnica, jak między lekarzem ogólnie praktykującym a lekarzem specjalistą”².

Zgodnie z nowym statutem nadanym Bibliotece 23.10.1987 r. GBL pełni funkcje Centralnej Biblioteki Medycyny koordynującej działalność krajowej sieci biblioteczno-informacyjnej, do której wchodzą biblioteki akademii medycznych, profilowych instytutów naukowo-badawczych oraz fachowych bibliotek medycznych. Zasięg oddziaływania GBL poszerzają jej oddziały terenowe zlokalizowane w 16 miastach Polski.

Dla tej sieci S. Konopka opracował — będący do dzisiaj w użyciu

—    Słownik haseł z dziedziny medycyny i nauk pokrewnych¹, który służy jako podręcznik przy budowie katalogu rzeczowego w bibliotekarstwie medycznym. Natomiast założone przez niego czasopismo Biuletyn GBL² stało się z czasem organem kilkuset naukowych i fachowych bibliotek medycznych i ośrodków informacji medycznej w Polsce.

Początkowo biblioteka mieściła się w sali Biblioteki Państwowego Zakładu Higieny. W sprawozdaniu złożonym Ministerstwu Zdrowia w sierpniu 1945 r. Stanisław Konopka pisał m.in.: „W ciągu miesiąca przewieziono z Sanatorium dla płucno-chorych w Głuchołazach ponad 1500 dzieł niemieckich, wśród których znajdują się nowe podręczniki lekarskie ze wszystkich dziedzin medycyny. Z Naczelnego Komisariatu do Walki z Epidemiami otrzymano 203 dzieła, przewiezione z Legnicy; Ministerstwo Oświaty przekazało nam 12 dzieł; administracja „Polskiego Przeglądu Chirurgicznego” dała Bibliotece dwa komplety swego wydawnictwa. Około 50 książek otrzymała Biblioteka w darze od dr. W. Chodźki, od prof. F. Waltera i od innych lekarzy. Zakupiono bibliotekę po dr. Wł. Palmirskim, składającą się z dzieł naukowych z zakresu bakteriologii (około 600 tomów), zakupiono od dr. B. Sabata i w księgarniach 33 dzieła. Razem zbiory Biblioteki liczą obecnie przeszło 26 000 tomów”.

To lakoniczne sprawozdanie z pierwszego miesiąca działalności Biblioteki

—    odczytane dzisiaj z perspektywy pół wieku — dobrze oddaje klimat tamtych dni. Niebawem przyznane sublokatorskie pomieszczenie w Państwowym Zakładzie Higieny okazało się niewystarczające dla prężnie rozwijającej się placówki. Dzięki usilnym zabiegom dyrektora uzyskano zgodę na remont dwóch wypalonych czynszówek przy ul. Chocimskiej 22 i przy ul. Kujawskiej 5,

1

Biblioteki lekarskie specjalizujące [się] w poszczególnych działach naukowych „Służ. Zdr." 1952 nr 10 s. 6.

³    Książka podręczna do opracowywania katalogu przedmiotowego w bibliotekach lekarskich. T. 1-5. Warszawa 1954.

2

   Biuletyn Głównej Biblioteki Lekarskiej 1952—