2964938961

402 Z ARCHEOLOGII CHRZEŚCIJAŃSKIEJ.

uda się p. de Rossi odnaleść jeszcze założycieli cmentarzyska Ś. Pryscylli, tak jak już ich znalazł w katakumbach Kaliksta i Do-

mitylli.

Działalność Rossi^ego nie ogranicza się na umiejętnie prowadzonych poszukiwaniach. Rozprawy jego są ozdobą wszystkich spółczesnycli archeologicznych czasopism. Należy on do wydawnictwa epigraficznego, noszącego tytuł: Corpus inscriptionum lati-narum, i w ogóle czynną przykłada myśl i rękę do wszystkich robót i przedsiębierstw, wskrzeszających zamartą i zaniedbaną przeszłość.

Drugi tom: Inscriptiones christianae urbis Eomae nowym wawrzynem wieńczy czoło wielkiego katakumb pioniera. Tom pier-wszy, wydany w r. 1861, zawierał napisy grobowe, posiadające wyraźną datę. Drugi, wedle pierwotnego zamiaru autora , miał obejmować inskrypcye historycznej lub pomnikowej doniosłości, oraz napisy nie opatrzone datą, rozklasyfikowane chronologicznie za pomocą metody, zastosowanej przez Rossi^ego do epigrafiki chrześcijańskiej. Zamiar ten atoli z czasem uległ pewnej przemianie. Największa ilość inskrypcyj historycznych, zostawiona przez pierwsze wieki w bazylikach lub cmentarzyskach, znaną jest jedynie z opisów i zapisków pątników, którzy od VI do XVI wieku zwiedzali te podziemia. Mniej więcej ośmdziesiąt procent oryginalnych płyt marmurowych zaginęło bezpowrotnie. Stąd konieczność zebrania niezliczonych rękopiśmiennych katalogów i napisów, rozpierzchłych po wszystkich księgozbiorach Europy. Otóż tom drugi inskrypcyj chrześcijańskich urósł przeważnie z takowych reprodukcyj i powtórzeń, rzucając ciekawe światło, nietylko na starożytność chrześcijańską czy pogańską, lecz i na uczucia, zagrzewające średnie wieki względem tejże bliższej ich przeszłości.

Jeżeli Rossi stworzył osobną metodę archeologiczną, nie dziw iż stał się jednocześnie założycielem prawdziwej szkoły, liczącej poważny zastęp współpracowników mistrza. Niema już ojca Bruzza, uczonego znawcy marmurów, złożonych w rzymskiem emporium. Nazwiska, które najczęściej wyczytać można w sprawozdaniach ruchu archeologicznego, obok przejezdnych i zagranicznych uczonych, to imię p. Marucchi, wsławionego odkryciem krypty św. Walentego przy Via Flaminia, oraz ciekawego cubiculum na cmentarzu