3329132881

Marek Bodziany

Komunikacja międzykulturowa, mimo iż jest postrzegana jako najistotniejsze narzędzie dialogu między narodami, zależy od wielu czynników. Niewątpliwie zaliczyć do nich należy czynniki społeczne, ze względu na ich zdolność do ekstrapolacji z makrostruktur na mikrostruktury, gdzie następuje zderzenie ze specyfiką kultury organizacyjnej.

Przykładem takiego stanu rzeczy jest niewątpliwie armia rozpatrywana w sensie historycznym jako instytucja totalna¹⁵ charakteryzująca się względnie hermetyczną strukturą i specyficzną kulturą organizacyjną, która wraz z przystąpieniem Polski do NATO oraz Unii Europejskiej, a także wraz z aktywnym udziałem we wszelkich inicjatywach o charakterze międzynarodowym, zderzyła się ze zjawiskiem wielokulturowości - innym niż to, z jakim zderzała się w ramach członkostwa w Układzie Warszawskim. Różnorodność kulturowa, z jaką spotykają się obecnie polscy żołnierze zarówno w ramach służby w wielonarodowych strukturach, jak i w ramach operacji pokojowych i misji stabilizacyjnych, czynią niniejszą publikację z jednej strony próbę kompleksowej analizy teoretycznej zagadnień opisujących czynniki komunikacji międzykulturowej, a z drugiej pewnego rodzaju pilotaż ewaluacyjny diagnozujący szersze spektrum badań. Publikacja ta wyznacza jednocześnie kierunek kolejnych badań nad komunikacją międzykulturową, które - jak się zdaje są naturalną potrzebą funkcjonowania nowoczesnej armii i nie posiadają jasno wytyczonych granic czasowych. Uzasadnia to czynny udział polskich żołnierzy we wszelkich inicjatywach międzynarodowych, w ramach których dochodzi do kontaktu kultur. W perspektywie czasu i doświadczeń nabywanych przez żołnierzy w obcowaniu z innymi narodowościami, duże znaczenie z pewnością odegra czynnik asymilacji kulturowej, który w decydujący sposób wpływa na kontakty kultur.

¹⁵ Instytucja totalna jest organizacją społeczną stwarzającą dla osób z nią związanych rodzaj odrębnego świata, rządzącego się specyficznymi prawami i odseparowanym od reszty społeczeństwa barierami zarówno

0    charakterze fizycznym (mury), jak i obyczajowym opartym na zestawach zakazów i nakazów, regulaminów

1    sformalizowanych norm czy reguł postępowania, usankcjonowanym systemie kar i nagród, a także na uniformizacji, symbolice i kulturze organizacji. Problematyka instytucji totalnych znalazła swój wyraz w teorii Ervinga Goffmana (1922-1982) - socjolog amerykański pochodzenia kanadyjskiego, przedstawiciel interakcjonizmu symbolicznego (teorii gry) oraz porządku interakcyjnego, czyli siatki jawnych i ukrytych reguł kierujących interakcjami ludzi w obrębie spotkań, zgromadzeń, sytuacji i okazji społecznych. Autor publikacji m.in. „Insty tucje społeczne", „Człowiek w teatrze życia społecznego”, „Stygmat” oraz „Interakcja strategiczna". Zob. P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wyd. ZNAK, Kraków 2007, s. 104.