gdzie: G - moduł ścinania, b - długość wektora Burgersa, v - współczynnik Poissona, L - średnia długość dyslokacji.
Dla materiałów o wielkości ziarna powyżej lOOnm, długość dyslokacji jest porównywalna z p'12, gdzie p jest gęstością dyslokacji [36],
a)
b)
dysocjacja "uwięzionej" sieci dyslokacji
sprężyście odkształcony brzeg granicy ziarna
Rys. 1.10 Schematyczne przedstawienie działania modelu wyginania się na zewnątrz dyslokacji-a) oraz dysocjacja uwięzionych sieci dyslokacji krawędziowych [52],
Na podstawie równania (1.3) można wyprowadzić zależność pozwalającą na obliczenie granicy plastyczności materiałów ultra-drobnoziamistych:
ctp=(Ji+Mtc (1.4)
gdzie o,- jest naprężeniem tarcia sieci, aMjest współczynnikiem Taylora.
W przypadku materiałów typowych ogólnie przyjmuje się, że dyslokacje spiętrzają się na granicach ziarn - o ile nie napotkają innych oporów w ich wnętrzach. W strukturach po dużym odkształceniu plastycznym dominującym zjawiskiem jest dysocjacja uwięzionych dyslokacji krawędziowych w granicach ziarn (
Rys. 1.1 Ob). W tego typu materiałach obserwuje się nierównowagowe granice ziarn o bardzo dużej gęstości dyslokacji i wysokich naprężeniach wewnętrznych. Ważną rolę odgrywa w tym przypadku proces zdrowienia dynamicznego, który z łatwością zachodzi w tych warunkach i powoduje dodatkowo zanik umocnienia odkształceniowego. Zmiana gęstości dyslokacji związana ze zdrowieniem może być opisana następującym równaniem [52]:
dt bd Tg
gdzie: p jest gęstość dyslokacji, ś - prędkość odkształcenia aad - człon geometryczny związany z udziałem dyslokacji aktywnych i rg - czas relaksacji potrzebny dla
17