finansów publicznych znajdują zabezpieczenie w możliwości sankcjonowania tego rodzaju czynów w normach ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Innymi słowy, nie każde naruszenie obowiązku przestrzegania wyrażonych w przepisach norm i zasad publicznej gospodarki finansowej, będzie skutkowało przypisaniem ww. odpowiedzialności.
Analizując przepisy art. 5-18 uDFP łatwo zauważyć, iż często w jednej jednostce redakcyjnej tekstu ustawy (artykule, ustępie, punkcie) zawarta jest definicja nie jednego, a kilku czynów naruszających dyscyplinę finansów publicznych. Stąd rzeczywisty katalog czynów sankcjonowanych odpowiedzialnością nie obejmuje 18 przypadków rodzajowych, ale znacznie więcej.
Jak już wcześniej wspomniano do praktycznego ustalenia cech i znamion ww. czynów nagannych konieczna jest znajomość szeregu innych ustaw i aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie (np.: rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej).
2.1. Naruszenia prawa w zakresie obowiązków związanych z ustaleniem, poborem
i windykacją należności Skarbu Państwa (art. 5 uDFP)
Czyny wymienione w art. 5 ust. 1 pkt 1-3 uDFP obejmują kwalifikowane zaniechania lub działania w zakresie obowiązków związanych z ustalaniem, gromadzeniem (poborem) i windykacją należności Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i pozostałych jednostek sektora finansów publicznych. Pamiętać jednak należy o wyłączeniu zawartym w art. 3 ustawy, w myśl którego przepisów tej ustawy nie stosuje się do należności celnych i należności podatkowych stanowiących dochody budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
Ustawodawca w omawianych przepisach nie określił, jakiego rodzaju należności objęte są dyspozycją norm prawnych tam zawartych, chociażby poprzez ich przykładowe wymienienie. Wskazał jedynie, że są to należności przysługujące Skarbowi Państwa, gminie, powiatowi, województwu samorządowemu i pozostałym jednostkom wymienionym w przepisie art. 4 uFP. Dlatego pod pojęciem „należności” użytym w tym przepisie należy rozumieć środki pieniężne przypisane tym jednostkom z różnych tytułów tj. należne bezpośrednio z przepisów prawa, ze stosunków cywilnoprawnych (np.: z tytułu czynszu lub kar umownych), a także z decyzji administracyjnych.
W przepisie art. 5 uDFP zdefiniowano kilka rodzajów działań bądź zaniechań naruszających dyscyplinę finansów publicznych i podlegających penalizacji, w zakresie
20