365606200

wanie podkreślają swoją odrębność kulturową, preferują (i często robią to w sposób ostentacyjny) nowe wzorce osobowe, autorytety, dążenia, cele, odmienne sposoby zachowania itp. Swoistym rodzajem manifestu pokoleniowego młodych była Oda do młodości Adama Mickiewicza, którą można przywołać np. przypominając zawarte w niej postawy i ideały).

W polskiej historii zmiany pokoleniowe wiązały się z wydarzeniami ważnymi dla narodu. Po upadku powstania styczniowego pojawiła się nowa formacja, która określała siebie i swoje ideały w opozycji do pokolenia starszego - jak niegdyś romantycy w opozycji do klasyków.

Przykładem samoświadomości pokolenia postyczniowego jest artykuł Świętochowskiego My i wy, który ukazał się w „Przeglądzie Tygodniowym” w 1871 r.

(ok. 20 minut)

2. Rozwinięcie

Po przeczytaniu fragmentu artykułu My i wy zamieszczonego w podręczniku uczniowie, pod kierunkiem nauczyciela, wymieniają uwagi wstępne, np.:

-    Jest to wypowiedź w imieniu zbiorowości - pokolenia młodych {my), które występuje przeciwko pokoleniu starszych {wy).

-    Tekst jest przykładem manifestu pokoleniowego (to znaczy artykułu zawierającego założenia programowe i postulaty, określającego tożsamość pokolenia, mającego charakter publicznej odezwy).

-    Jest wypowiedzią bardzo emocjonalną, o silnie wyeksponowanych uczuciach, namiętną, wręcz gwałtowną w tonie.

Następnie młodzież analizuje i interpretuje fragment artykułu My iwy. Punktem wyjścia jest wypisanie określeń tworzących przeciwstawienie MY -WY, na którym się opiera kompozycja artykułu. Uczniowie pracują wspólnie, zgłaszają propozycje, uwagi, cytaty, a dwie wytypowane osoby zapisują je - po zweryfikowaniu i ogólnej akceptacji - na dużym arkuszu papieru, tworząc plakat. Dobrze byłoby zapisać zgłaszane propozycje i uwagi tak, aby ukazać antynomiczność pojęć:

manifest pokolenia postyczniowego
my	wy
cechy i postawy: -    młodzi -    nieliczni -    „nie rządzący się widokami materialnych korzyści” -    uwolnieni z układów towarzyskich czy społecznych -    otwarcie wypowiadający swoje uwagi (więc: odważni, śmiali, bezkompromisowi) -    bez lęku wobec sądów i ocen	cechy i postawy: -    starzy -    liczni -    skrępowani „tysiącem niewidzialnych nici” (a więc: ograniczani różnymi układami i zobowiązaniami, konformistyczni, być może interesowni) -    skradają się „ze swoimi zasadami” (więc: tchórzliwi) -chcą, aby ich „nikt nie sądził, [...] nie upominał” (a więc: boją się ocen, być może czują wstyd i niepewność?)

My i wy - czyli nowe pokolenie wkracza na arenę dziejów