3574672136

1 1 2 _ 4. Biograficzne uwarunkowania.

były tak zwane uniwersytety latające, byłam wtedy na spotkaniach z Urbanem, Michnikiem, Kuroniem, byłam 5 godzin na wykładzie o Stalinie. No i w związku z tym była też mowa o lekturach, zresztą wcześniej też poznawałam lektury, których wówczas oficjalnie nie było, na przykład: Gombrowicz, ale o Miłoszu niewiele wiedziałam i jak dostał Nagrodę Nobla, to się wstydziłam, bo niewiele jak wszyscy o nim wiedziałam. Słuchałam Wolnej Europy, dużo rzeczy sobie notowałam, bo mam taki nawyk notowania, gdzieś tam z nielegalnych źródeł sobie notowałam, wtedy dużo było lektur z tych nielegalnych źródeł, na przykład: Zniewolony umysł. Dopiero potem była ta pierwsza czarna książka: Literatura źle obecna w szkole. Ale to było dobre, bo człowiek musiał stale się uczyć. I do dziś się uczymy.

Wydaje się, że słowa Doroty wskazujące na konieczność ciągłego doskonalenia, choć nie budzą wątpliwości, brzmią jak slogan. Część respondentów podjęła ten wątek, zwracając uwagę na problem, który ich zdaniem narodził się wraz z koniecznością dokumentowania stażu zawodowego zaświadczeniami o ukończeniu kursu. To doprowadziło, ich zdaniem, do „nienormalnej” sytuacji, kiedy nauczyciel większą część własnej energii poświęca na dokształcanie, zamiast rzeczywiście pracować, czyli uczyć i wychowywać:

Hubert: Nauczyciel nie jest w stanie na każdej lekcji stosować jakichś innowacyjnych: bądź efektownych, bądź efektywnych metod nauczania. Może tak, w zakresie doskonalenia to, z jednej strony, nauczyciel może się doskonalić do końca swoich dni, z drugiej strony — jest zobowiązany, żeby udokumentować swój dorobek. Więc te dwa elementy się splatają i efekt jest taki, że musimy się doskonalić i chodzić na kursy. Ale ja w którymś momencie powiedziałem sobie, że muszę się też zająć tym nauczaniem. Bo brakowało czasu na te sprawy dydaktyczne.

Omówione kwestie odnoszą się do ważnego wymiaru nauczycielskiej roli, związanego z funkcją autokreacyjną. Podobnie, jak inne elementy rozwoju zawodowego nauczyciela, również przygotowanie do zawodu oraz doskonalenie nie są procesami odbywającymi się w dydaktycznej próżni, ale powiązane są z osobistym rozwojem: znaczące osoby, przykład nauczycieli, tradycje rodzinne, sytuacja finansowa, uwarunkowania historyczne — to czynniki, które miały istotny wpływ na zawodowe funkcjonowanie nauczycieli.