3685105517

gospodarka paliwowo - energetyczna, gdyż gospodarka energetyczna to najogólniej rzecz ujmując, gospodarka zasobami energii, czyli procesy gospodarowania w obszarze energii.¹⁹ Obejmuje ona całokształt zjawisk i procesów związanych z pozyskiwaniem i wykorzystywaniem nośników energii w procesach przetwarzania, jak i końcowego użytkowania paliw i energii. Gospodarka energetyczna ma charakter systemowy i stanowi wyodrębniony element gospodarki narodowej. Podstawą tego wyodrębnienia mogą być powiązania systemowe lub charakterystyka rzeczowa. W pierwszym przypadku możemy mówić o tzw. systemie energetycznym, w drugim o sektorze.²⁰

System energetyczny to układ stanowiący sieć powiązań, poczynając od pierwotnej postaci energii, a na jej formie użytecznej dla finalnego odbiorcy kończąc. Pomiędzy elementami składowymi systemu występują określone współzależności warunkujące ich zachowanie. W ujęciu systemowym energetykę charakteryzujemy poprzez związki funkcjonalne i przyczynowo-skutkowe pomiędzy poszczególnymi jej częściami wydzielonymi zgodnie z kryterium funkcji, jakie pełnią w systemie różne postacie energii. Zdefiniowanie i wyodrębnienie poszczególnych elementów oraz rozpoznanie powiązań systemowych jest podstawą oceny sprawności systemu i może być wykorzystane do zarządzania systemem energetycznym bądź jego częściami, czyli podsystemami. W energetyce jako całości można wydzielić podsystemy związane z fazami przetwarzania energii, obejmują one: wytwarzanie, przesyłanie i jej dystrybucję. Ujęcie systemowe stanowi podstawę do formułowaniu założeń polityki energetycznej państwa.

Rozpatrując energetykę, z punktu widzenia jednorodności charakteru działalności mamy do czynienia z wyodrębnionym sektorem gospodarki.²¹ Sektor energetyczny (infrastruktury gospodarczej)²² można z kolei podzielić na wiele równorzędnych części, czyli podsektorów. Zawierają one przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania oraz dystrybucji paliw lub energii, a także obrotu nimi. Przedsiębiorstwa energetyczne zazwyczaj zgrupowane są w następujących    sektorach: elektroenergetycznym, gazowniczym,

'‘Zintegrowane planowanie w gospodarce energetycznej, wyd. FE WE, Warszawa-Katowice-Kraków 1997, s. 9.

²⁰    A. Dobroczyńska, L. Juchniewicz, B. Zaleski: Regulacja energetyki w Polsce, wyd. Adam Marszalek, Warszawa - Toruń 2001, s. 39.

²¹    Pojęcie sektora jest przedmiotem dyskusji. Według definicji klasycznej, sektor to gmpa przedsiębiorstw mających jedną lub kilka cech tzw. klas. Cechy wspólne mogą dotyczyć wielkości przedsiębiorstw, formy prawnej, sposobu produkcji itp. Tradycyjnym kryterium wyróżniania sektorów pozostaje rodzaj podstawowej działalności przedsiębiorstw. Por. M. Goiynia: Teoria i polityka regulacji mezosystemów gospodarczych, a transformacja postsocjalistycznej gospodarki polskiej, Zeszyty Naukowe nr 141/1995, AE Poznań, s. 22-34.

²²    Etymologiczne określenie infrastruktura wywodzi się z języka łacińskiego od słów infra i struktura, co można tłumaczyć jako strukturę wewnętrzną lub podstawową. Infra znaczy dosłownie: pod. poniżej, niższy, dolny, a struktura oznacza: budowę, organizację wewnętrzną, układ, współzależność składników.