3582279404

Najogólniej rzecz ujmując, drugie podejście wychowawcze w odróżnieniu od ujęcia pierwszego - z pewnością wymaga większego przygotowania pedagogicznego. Poza tym warto pamiętać, iż oba sposoby podejścia wychowawczego bynajmniej się nie wykluczają, a raczej wzajemnie się uzupełniają i wzbogacają. Bywa tak, jednak pod warunkiem, że także w wychowaniu rozumianym jako bezpośrednie dokonywanie zjnian w rozwoju wychowanka eliminuje się traktowanie dziecka jako bezwolnego przedmiotu w ręku wychowawcy. Poza tym także i w tego rodzaju wychowaniu pewną odpowiedzialnością za jego efekty należałoby obarczyć również dzieci i młodzież.

Oczywiście w praktyce pedagogicznej przedstawione tu sposoby rozumienia wychowania bardzo rzadko występują w czystej postaci. Najczęściej nakładają się na siebie, przy czym —jak wynika z obserwacji wychowanie dyrektywne, tj. nastawione na dokonywanie zmian w rozwoju wychowanków, wyraźnie przeważa nad wychowaniem nie-dyrektywnym. polegającym na dyskretnym wspomaganiu ich rozwoju. Fakt ten daje wiele do myślenia i domaga się zmian w konstruktywnym przewartościowaniu podejścia wychowawczego zwłaszcza przez rodziców, wychowawców i nauczycieli.

3. Wychowanie a socjalizacja i inkulturacja

\

Wszelkie wychowanie, niezależnie od stopnia poprawności i skuteczności. nie jest jedynym czynnikiem warunkującym wielostronny rozwój dzieci i młodzieży. Przeto błędem byłoby przeceniać rolę, jaką ma ono do spełnienia (por. A. Gurycka, 1979, s. 57). Z wychowaniem współwystępują zazwyczaj procesy socjalizacji i inkulturacji. Dlatego warto się zapoznać z nimi nieco bliżej, mimo iż przy obecnym stanie wiedzy na temat wielorakich uwarunkowań rozwoju człowieka trudno orzec, w jakiej mierze na rozwój ten wpływaj ą procesy wychowawcze, a w jakiej socjalizacyjne i inkukuracyjne. Niemniej wnikliwa ocena efektywności wychowania wy maga przynajmniej pobieżnej znajomości socjalizacji i inkulturacji. Niestety, jak dotąd, nie ma zgodności co do ich jednoznacznego rozumienia. Na przykład to, co jedni nazywaj ą socjalizacją, inni określaj ą terminem „inkulturacja" (por. H. Fend. 1969). Brak jednak opracowania teoretycznych podstaw tego rodzaju pojęć (N. Hup-Pertz, E. Schinzler. 1991, s. 238).

Wychowanie a socjalizacja i inkulturacja A I