Gennep Obrz�dy przej�cia5

I

liniLIUTEK

ht ooooo/l

Najogólniej rzecz Piorąc. podstawą „bractw* magicżno-roilgijnycn /m_0> mactm klanowa, to znaczy powinowactwo społeczne. Jednaką) taka nurp^ cis nie wyczerpujo całości zagadnienia. O Ma bowiem w Kolumbii Scytyj*)^ totemiczny Jest tożsamy z bractwem, o tyle na Wielkich Równinach obło a fo,, sinieją obok siebie, a wśród Indian Pueblo klan totemiczny zanika w a braterstwo jest oparta na przynależności terytorialnej (Indianie HOpłz Tua^, rtp.). Z obrządami inicjacji u Kwateutlów można się zapoznać dzięki pracy Fra-za Bossa*³. U aborygenów australijskich prawo przynależności do kkmi^ macznego ma charakter dziedziczny. Kwafciutłowi© nabywają je poprzaz mar**, stwo. Jednak wstąp lanie do klanu odbywa się zawsze dzięki pewnym obrzęcm przejścia, w których następuje wyłączenie z poprzedniego środowiska I qa z nowym. U aborygenów dziecko oddzieta się od matki. innych koDfoildz* ci. a u Kwakiudów ów porzucany świat ma postać „ducha", który jest poda* ny ©gzorcyzmom (tak jak u chrześcijan traktuje się Szatana podczas corśifri chrztu). Pojawiają się tu również pojęcia śmierci i zmartwychwstania. Natom* integracja z nowym środowiskiem połega na przyjęciu innego _ducha“ -opiekuńczego klanu, będącego odpowiednikiem australijskiego totemu

Bementy animistyczne najwyraźniej można zaobserwować u Indian Cm=n Odźibwa itp., u których ów duch opiekuńczy ma charakter bardziej mcyeo* ny. Szczegółowy opis ceremonii przyjęcia do tajnego bractwa uzdrówcie* Nfa w plemieniu Odźibwa znajdujemy u Johanna Georga Kohla, Odbywa stę ona m dług pewnego schematu. Na początku buduje się świętą chatę*. Następni dziecko przywiązuje się do deski, a ono podczas całego obrządu zachowuje* tak. Jakby strąciło osobowość. Uczestnicy ceremonii mają pomalowane ciałaią ubrani w specjalny sposób. W środku chaty odbywa się procesja. Carowe, podczas rytuału inicjacji. W plemionach australijskich, które odprawi** taki© obrzęd* a? tuty ząb jeał potem pieczołowicie przechowywany <zob. ibid., 542,662.565,6681 rai. I Baldwin Spencer Francis James Oillen. The Northern Tribos ot Central Arafrsta.Ł$if< I lub zoataje sproszkowany, a następnie zmieszany z miętom i zjedzony przez rs*r I dziewczynki, która podlega inicjacji. lub przez teściową chlopca-nowicjuwa. ZOma* I także, lo ząb wyrzuca siędo mołogo stawu (co ma odstraszyć deszcz), ewontuaWsęw I bie (KMd. s 593-594). Inaczej natomiast postępują Kaitiszowie. którzy pozosteWaas I tam. odda upadł, nie wierzą bowiem, by mógł być użyteczny w jakfchkołwłok nogcąo I obrzędach (Jbicł,. s. 589). Z punktu widzenie rytuałów napletek moim zdaniem nery** I r,.e różni na przykład od włosów, zębów, paznokci, uryny, krwi ozy fofcaNów. Bez •** I ula nie test swdksłaem sity stworzenia ani tez niezależnym l żywym zalążkiem C3*g*> I wiek (taona Fmzara).

Zob Fmnz Bomu, The Soda/ OrpmnUmtłon and tho Socree SootoJI&s ot Om KM»u I Indiano. Washington 1897 Pracę Boaee szczegółowo przeanalizował! Heinrich Schuu. I i wyjątkiem rytuałów) oraz Hotton Webster: zob. także Kmakśutł. w. Handhook dlM I Jncflane. L t. Ftedencfc Webb Hodga (rad.) Washington 1907. ^m ZOO. Jahann Georg Kołu. Kłtsctu Gami. Bremen 1859.1.1. a. 5© 76 oraz 17.»

przewodzący uroczystości zabijają swoich pomocników, by następu* inrrraslf Jednego po drugim. Tb sekwencja aktów (procesja, masakra, w*natleń*) kończy każdy ważny etap ceremonii- Ojciec dziecka w towarzystwie matek i ojców .chrzestnych' przedstawia twojego potomka wodzom, a następnie tańczy wraz z tymi. którzy mu towarzyszą. Tb częte ceremonii trwa mmej węcaj do patuM.

Po południu na środku chaty wykłada się święta przedmioty, czyi gdęzw nafcry-w derką. Teraz procesja odbywa się wokół nich. a uczestnicy krążą tak kilka»•

*y, aż do chwal, gdy cala derka pokryje się kolorowymi musze&ami. tdOre uczennicy procesji wypluwają Potem procesja zaczyna a* oo nowa. tym razsre Jsd-nsk każdy z jaj członków podnosi jedną muszelkę, która siatat* «uz swąui oo to) pory będzie trwała moc sinie rtriataigcego lekarstwa. Pomocnicy czarownfcow biją w święte bębny i śpiewają modlitwy, a wszyscy raęzczyżn psią (ma lo cha rak ter aktu rytualnego). Pod wieczór ojciec składa dary wodzom i czarown*om 3 w zamian otrzymuje od nich .lekarstwa*, amulety itp. WisM czaonnk wygłasza mowę. podczas której wzywa .boskiego btogosiawłahstwa manitu**. Następnie odbywa się uczta z ugotowanej warodzię kukurydzy Boą w mej udział także dzieci. Podczas tej ceremonii dziecko otrzymuj imię.

U Indian Zurs z Arizony każdy chłopiec musi przejść przez ceremonię przyjęcia do Ko'fikłl? (bractwo mńotogicznę) i przypisania do jednego z fcwtame (dom, w którym odprawia się święte obrzędy. rodza| świątyni). ratezącego do męża, najstarszego syna lub najstarszego brata akuszerki obecnej przy narodzi-riąch chłopca. Ten sam mężczyzna jest kimś w rodzaju ojca chrzestnego dziecka podczas obrzędów Inicjacji, która może być albo niedobrowolna (we wczesnym dzieciństwie), albo dobrowolna (w wieku dwunastu, trzynastu łat). Dodatkowo każdy członek plemienia (mężczyzna lub kobieta) należy do kilku różnych .bractw* (bractwa deszczu, bractwa magi i uzdrawiania ilp.j. Przystąpień* do nich zawsze poprzedzają odrębne rytuały inic|Bc|F- A oto schemat obrzędów wstąpienia do Ko tikili towarzyszących dobrowolnej inicjacji

(1) Opiekun (odpowiednik ojca chrzestnego) wprowadza nowicjusza do U-witslwe; (2) dwie kobiety kładą na plecach nowicjusza cztery poczwórni# złożono derki; (3) opiekun owija głowę nowicjusza derką w taki sposób, by nie mógł nic widzieć; (4) nowicjusza uderza się gałęziami Juki w plecy - po cztery uderzenia od każdego z czterech bogów SayathUa (bogów reprezentują mężczyźni w maskach); (6) każda z kobiet także zostaje uderzona Juką w plecy - po jednym uderzeniu od każdego z bóstw Sayathka: z pleców nowicjusza zdejmuje się derki; (6) miody człowiek ponownie zostaje czterokrotnie uderzony przez każdego z „bogów”; (7) opiekun nowicjusza zdejmuje mu z oczu zasłonę, a wś włosy wtyka mu orle pióro, które ma charakter świętej ozdoby. W czterej -bogowie"

■Zob. Matfda Coae Evans Steeeneon. The Zufu Indian, t 66 oraz 490 511 532 527. 532-549. 550-664. 570-672.578 i nasł_ a także 413.415.421.426

•Zol>. przypis gwiazdkowy nas. 101 nkiajwej książki

Obrzędv (niclecR