Gennep Obrz�dy przej�cia2

i. Klasyfikacja obrzędów

Rzeczywistość prolanum a rzeczywistość sacrum. - Etapy życia jednostki. - Studiowanie rytuałów. - Szkoła animistyczna i szkoła przenośna. - Szkoła dynamlatyczna. - Klasyfikacja rytuBlów: rytuały animistyczne lub dynamistyczne, rytuały sympatyczne lub przenośne, rytuały pozytywne lub negatywne, rytuały bezpośrednie lub pośrednie. - Schemat rytuałów przejścia. - Pojęcie sacrum. - Religia i magia.

Każde społeczeństwo składa się z mniejszych społeczności. Im mniej jest cywilizowane społeczeństwo, które one tworzą, tym bardziej owe społeczności są autonomiczne I wyodrębnione. W obrębie społeczeństw nowoczesnych w miarę wyraźnie można wyróżnić jedynie społeczeństwa świeckie i społeczeństwa religijne, rzeczywistość profanum i rzeczywistość sacrum. Od czasów renesansu stosunki między owymi dwoma typami społeczności podlegały w ramach całych państw i narodów rozmaitym wstrząsom. Także i dziś rozróżnienie to odnosi się do państw europejskich i jest na tyle widoczne, że społeczności świeckie i społeczności religijne egzystują jako odrębne grupy społeczne. W ten sam sposób podział na szlachtę, finansjerę czy klasę robotniczą nie jest związany z narodami i państwami i, przynajmniej teoretycznie, nie troszczy się o granice. Z kolei każda z tych kategorii mieści w sobie kategorie pomniejsze: arystokrację i ziemiań-stwo. wielką i małą finansjerę, rozmaite profesje i zajęcia. Przejście z jednej grupy do drugiej (od chłopa do robotnika czy nawet od pomocnika murarza do murarza) wymaga spełnienia określonych warunków, które mają jedną cechę wspólną - są natury wyłącznie ekonomicznej lub intelektualnej. Tymczasem zmiana stanu świeckiego na duchowny (lub przeciwnie) wymaga ceremonii, to znaczy specjalnych aktów sięgających do pokładów naszej wrażliwości i sfery duchowej. Rzeczywistość profanum i rzeczywistość sarum są sobie tak bardzo obce, że przejście z jednej do drugiej nie może się odbyć bez stadium pośredniego.

W miarę jak przyglądamy się społeczeństwom w coraz mniejszym stopniu cywilizowanym (w możliwie szerokim znaczeniu tego słowa), stwierdzamy coraz większą dominację rzeczywistości sacrum nad rzeczywistością profanum. W znanych nam społeczeństwach najmniej rozwiniętych zjawisko to ogarnia już niemal wszystkie sfery życia. Narodziny, płodzenie dzieci, polowanie itd. stają się tam czynnościami zanurzonymi w duchowości. W podobny sposób niektóre społeczności są zorganizowane na magiczno-religijnych fundamentach, a przejście z jednej do drugiej nabiera specjalnego znaczenia, które akcentują określone rytuały, takie jak chrzest czy święcenia kapłańskie. I tu także mamy do czynienia ze