Gennep Obrz�dy przej�cia9

puny•doprowadzony do stanu nadwrażliwości. (2) zasypia l umiera: G0 sza wznosi się ku niobu, a potem zstępuje na ziemię; (4) budzi a* i « martwych Jako p«ye^,ał. Barundyjczycy z Tanganiki mają kilka spoccfeę k zostać klrenga (kaplan-mag-czarownik): (t) dzięki dziedziczeniu i wyfcu^ matka lub ojciec przekazują przed śmiercią najstarszemu synowi lub włócznię; (2) inna możliwość to przeżycie uderzenia piorunem; (3) mafe«fc doznać gwałtownego powotanie. Owo powołanie wygląda następująco!

Podczas .ceremonii włóczni" chłopak (lub dziewczyną} podnosi elf gwaHcwn* ,, je twarzą w twarz z odprawiającym obrzęd klronga. czy raczej na wproa tan* wlócani. pocfiyta się ku niej i wpafruje się w nią z całą energią wypaMMMeąjaęai^ joj) Jestestwo, tak że w końcu zaczyna drżeć i pada zemdlony (lub Mmókną _n czym ktoś martwy (...) Zemdlonego (lub zemdloną) układa się na mes i owce* niesie do domu. gdzie przesypia trzy albo cztery kolejna dni. Ody wraca óo pop* noścL to czyni to już jako święty kaptan (lub kaplanka-boże małżonka). Zapan* sąsiadów f sąsiadki i odprawia .ceremonię włóczni*, której po raz pisrwuyprzarc niczy nowy (lub nowa) Mranga'³'.

Tak wtęc mamy do czynienia ze schematem: hipnoza, śmierć, okras prTajirlją zmartwychwstanie. Jak słusznie zauważają Henri Hubert i Marcel Maję bi chwilowej śmierci Jest głównym motywem inicjacji zarówno magiczna, jaki e-gljnej"^,a Stwierdzenie to poparte jest przykładami z kultury Eskimosów. Cz» mów_? Greków. Indonezyjczyków. Mełanezyjczyków I mieszkańców Ameryki H nocnej. To. co dla nas Jest interesujące, to fakt. że możemy tu odnaleźć t« swą sekwencję rytualną, która jest obecna w wielu innych .przejściach" z jsdmgg stanu do drugiego.

Wszystko, codo tej pory powiedzieliśmy na temat kapłanów i czarownfch dotyczy także wodzów i królów, których świętość, a niekiedy nawet botkośćts stały doskonale opisane przez Frazora’²⁵. Ceremonie intronizacji¹⁹⁴1 konną najbardziej przypominają - zarówno co do sekwencji obrzędów, jak i co OB szczegółowych aktów - ceremonie wyświęcania. Winniśmy jednak wyraźne t dwa różne przypadki: następca tronu dostępuje intronizacji jeszcze za życta s*>

"■ Zob Kart von den Stolnen, Untor don Natunroikem ZontraJ-Orasitfens, Bnrfn ’89» s. 297-206.300-301 (Bakaklowfe, Aueto itp.).

’*■ Joannee Michasi M. van der Burgt. DtcUonWro fmnęoto Kłwdt, Bobbóz 1004, e. 107,

• Henri Hubert Marcel Meuea. Zarys ogóthęj loorilmagU. tłum. Marcin Król, w Me ceł Meuss. Socjologii i antropologia. Warszawę 2001. s. 09.

"Zob James Georga Frazer. Tho Ootdon Bough; ló.. Lectun* on lho Elfy Hlm ośtho Kmgshtp, London 1907

*** Wołę termin jneonuecje" od tarmtnu .koronacja" ponieważ specjalni) młejutMib swdzonia znacznie ceęócwj mż opaska mb koronę bywa symbolem władzy króMwtkłłi.

papo poprzednika tut) dopiero po jego imnwol. 7rt»y> alf i tafc. ta o_>irr—ja rai> poczyna s»ę specjalnym obrzędem, podczas którago npetępL a tronu powoduje niwC uawnogo władcy. W obydwu przypadkach, podobnli Jafc wobrządaclt cjacii * wyś^Kt^canta. następcy tronu orzakasajp stę s-wuąs przadrrtoty. zwana tu rapaftemi Mogą to byC bąban. berła, korona. ^eMcwe przodkó** ^r aiiai pbią siedzisko Są one zarazem symbolem I realnym nnśniloarn magiczneKelgynat wtadzy tooiewakiej.

Okras przejściowy. porównywalny * nowicjatem, jest tu rówrau obecny pod postacią przygotowa/k I odosobnienia, którym towarzyszą rożnego rotfzap tabu oraz specjalna edukacja, trwająca niekiedy od wczesnego dzieciństw*. Drugim okresem przejściowym, o którym trądzie mowa nieco pótne), f&st okres rozstąpający się od śmierci poprzednika do wstąpienia na tron jego następcy W zyosj społeczności, której to dotyczy, ów czas charakteryzuje są zawieszeniem zycw społecznego, takim samym Jak w przypadku nowicjuszy.

Studiując szczegółowe opisy rozmaitych ceremon;., można zauwazyc ze przedstawiony w niniejszej książce schemat ł tu jest obecny'** Ograniczą sie do dwóch przykładów - Intronizacji egipskiego władcy oraz hogona. który iest przywódcą ludu Habe (Dogoni), kryjącego w dorzeczu Nigru. Do tej samej kategors można zaliczyć ceremonie inwestytury, tymczasowego przekazana wtadzy «p PO raz kolejny mamy tu do czynienia z porzucaniem dawnego środowiska i stopniową lub natychmiastową integracją z nowym, środowiskiem sacrum.

Oto jak według Alexandre*a Moreta¹*⁷ wyglądała sekwencja rytuałów iiśiore-ząpjł egipskiego faraona. Przyszły władca Egiptu rodził się jako bóg**. Jednak między chwilą narodzin a wstąpieniem na tron musiał w jakiś sposób tracić swoją boskość. bowiem pierwszy obrzęd polegał na uczynieniu go „czystym”, to znaczy na ponownym zintegrowaniu go za środowiskiem sacrum i na ponownej identyfikacji jego osoby z bogami, co odbywało się między innymi poprzez karmienie go mlekiem bogini¹²*. Następnie aktualnie panujący król przedstawiał go ludowi.

Zob. Amok) van Gennep. TłiOoii er loftłfnttmeó Ataóagsscar. Pars )9b*. ł 115-117: na la mat regaliów jako nośników władzy królewskiej zob. James Gecręe Frazer. Udurfis on tho Emrty History of tho KłnQstoff>. s. 120 124

^,J» Doskonale opłay tych sekwencji znajdowny u Jeana Thomasa Pfchoea w La ucra mt couronnamant de Louis XW. roi de Franca mi de N&oam. dans regfiee de ffems. te 11 /um 1775. Parrs 177S.

'** Zob. Ałexandre Morel, Ou caractere roftgroux de ta royauw phamonrouo. Perta 1902. s. 76-113. Te same sekwencje rytualne i szczegółowy opis obrzędów inauguracji iwąiynl znajdujemy u Moreta w La rituet dc/ cutta dhrin joumatrar en £gypfa. Pens 1902. s 10-15. a także 26-26. przypis 1 oraz 101. 25-32 i tablica t przedstawiająca cztery tfu-•trage odpowiadające czterem tezom sekwencji.

'* Na lemat boskoód faraonów zob. Ałexandre Mord, Ou caractWs mnptau* de ta

roymuto phmraoniqua. s. 46-92 i 59—73.

'* Na lemat karmienia mlekiem bogini zob ibid.. s 63-95 I 222.

Ote—H śdcftęcil:

m