Gennep Obrz�dy przej�cia7

netę o największym istniejącym nominale, by .został lepą ^ SM**. W Grecji prwtiwa! aż do czasów współczesnych: Taka ua^I zmarli dostają pieniądze, by opłacie sobie podróż. U |apOÓ$Wcfl liWdy^* nery są przeznaczone c8a starej kobiety, która pomaga zmarfym prze^y^^ przez Sanzu no Kawa*. Badagowie wykorzystują pieniądza do opłacaj] miejsca w kolejce zmarłych Muzułmanie natomiast nie mogą prcejfcprz#!? z naostrzone) szabli, jeśli nie są .czyści* lub .dobrzy’. W Amida dostęp mostu Cdnwat". bronią psy. Podobnie w Rygwedw dróg prowadzący ? jednego ze starożytnych hinduskich miejsc pobytu zmarłych (rodzaj zankrJ pieczary), do którego dociera się przez ciemne podziemia* pilnują cętko#*, czworookiepsyJamy^M*.

Czasami zmarłym pomagają specjalni przewodnicy (czarownicy, demom, jg. stwa). Pokazują im drogę, a niekiedy nawet prowadzą Ich grapami (w starojL Grecji przewodnicy tacy zwani byli psychopomposaml). Taką właśnie    ^

wowali Hermes (Merkury) I Izyda. U Indian Muskwaki (Indianie z Illinois, zren^. ze jako Indianie ftw lub Indianie Outagami) ów przewodnik, prowadzący zma% do Krainy Wiecznych Łowów, podczas obrzędu zrzucenia żałoby jest waóaan oy jako miody wojownik, który przyjmuje Imię zmarłego, galopuje kilka Jotane&fo konno, po czym zawraca do wioski. Od tej pory zachowuje nadane mu podczas obrzędu imię i jest uznawany za adopcyjnego potomka rodziny zmarłego?

^Zab. Jean Baptiste TWers. Tt& des supenstom salon rEc/inSafylu to* {fesconefe flf tes senomens des sar^s    er des zheotog«as. Pans 1667. ra r.

nychotyosjowwe Francy zob. Paul Stbflot letoktodde* fance, 11. Pansl9&U43 getóe znądufemy opisy prowadzaj do piefcta podróży przez morze wewnąftzwi.

*    Zob, Hermann Oldenberg, La reSglon du Vśda, Paris 1903, 8. 450-462. Irmerrjfij-sce pobytu zmarłych znajduje się w niebie. OWenberg ma rację, źe są to dwie nleztfew koncepcje Me są one elementami systemu dualistycznego. Takie współistnienie róźnycn warzeń u tego samego ludu nie jest niczym nadzwyczajnym. Jeżeli jednych zmartych mszczą «| w jednym ze Światów, a drugich w innym, to nie ze względów montao •etycznych. Jest to zgodne z regularni społecznymi I magrezno^eTgijnymi

^w2tto.y&ftkxOw.FoatiJ>tdOłth6Mu$qiMlndmolNor1hHwn*4 Cejafoge of JtejuaWe Seadworfc and other Objectsln tho Collection oftheloltyifflóto cisty, London 1904. s. 83-86.

•    Sanzu no Kawa. japoński odpowiednik greckiej rzeki Styks.

"Ay/esta ftwtya ksąga zaratuazWanizmu (także mandatzmu i parsiznó powM otolo VI rtfcu przed nasza erą w starotrańskkn języku aweetyjstan.

most do raju Jest bardzo wąski mogą po mm przejść tyfcocnoUtoedi^ o czystych myślach, słowach t uczynkach. Inne dusze próbująca wspiąć się po skończenie długim i wysokim mosde, są dręczone przez złe monstra.

•••/tygwsde (ftgwede): najstarszy starołndyjitó zabytek literacki, nąjwąbW z czterech Wid, portale prawdopodobnie w latach *500-1200 przed naszą etą.

jama oog Smiero. pierwszy człowiek, który dotarł do krainy znwtyfib t sU* dWcą

mrrnmrrt Indianie Loisono z Kalifornii odprawtują reeżwytde wśdowaksmei tf+rcny. w trakde której duchy zmaitych wypędza się z drami i ^prr/Mą/uj* *.przytwierdza". niczym więzami fizycznymi, do czterech części n*ora. /wtas/ ca do Drogi Mlecznej**.

Omówię teraz dosyt szczegółowo zaświaty Indian Hakte*. Ich wierzenia są w tym względzie interesujące z uwagi na obecność pewnych znanych motywów oraz ch dekawe) kombinacji- Droga, która prowadzi na tamten świat, dociera ■ końcu do wybrzeża zatoki. Po jej drugiej stronie znajduje się kraina dusz. Jadra z dusz wysyła po zmarłego tratwę, która sama się porusza. Po przybyciu na amen brzeg zmarły rozpoczyna poszukiwania żony. Trwają one bardzo długo jafco że wioski są tam rozproszone na dużej przestrzeni (podobnie rzecz s>ę ma w świście rzeczywistym Haidów). a zmarły ma tylko jedną, przypisaną mu zonę Ki2dy członek plemienia przed śmiercią określa, w której wiosce chce żyć. a gdy umrze, przybywają do niego posłańcy i prowadzą we właściwe miejsce Każda ofiara złożona na rzecz zmarłego ulega pomnożeniu. Pleśni żałobne pozwalają nieboszczykowi wejść do swojej wioski z wysoko podniesioną głową. Zmarli mato zwyczaj posyłać swym ziemskim ubogim krewnym rozmaite dobra. W krainie tasz trwa nieprzerwana zabawa, pełna świętych tańców. Poza krainą dusz przebywa wódz o imieniu Wielki Podróżujący Obłok, który odpowiada za obfite połowy łososia. Po jakimś czasie zmarły przygotowuje kanoe, gromadzi cały swój dobytek i żegnany lamentem towarzyszy odpływa do kramy Xada. Ta podróż to jego druga śmierć. Po nie) są Jeszcze trzecia i czwarta. Gdy doświadczy piątej, powraca na ziemię w postaci muchy. Niektórzy sądzą, że owe cztery śmierci nartę pulą dopiero po kolejnych ponownych narodzinach (inkarnacjach). W świecąc zmarłych znajdują się osobne krainy dla różnych kategorii zmarłych - topielców, ofiar nagłej i gwałtownej śmierci, szamanów itd.

A oto jak wyglądają obrzędy pogrzebowe zwykłego śmiertelnika z plemienia Hoida⁵⁰. Twarz zmarłego zostaje pomalowana, a na głowę wkłada mu się święta przybranie. Następnie sadza się zmarłego na marach, gdzie pozostaje przez cztery do sześciu dni. Wokół niego śpiewa się specjalne pieśni magiczne Pleśni ta najpierw recytują członkowie klanu, do którego należał zmarły, a następnie ćzfon-kowie klanu przeciwnego. Rozpala się .ogień rozpaczy*. Wrzuca się do niego pożywienie I liście tytoniu. Wszystko, co zostanie wrzucone do ognia, rozmnoży się.

■ zmarły zabierze to ze sobą w zaświaty. Krewni na znak Żałoby golą głowy I smarują twarze smolą. Mary zostają wyniesione przez dziurę w ścianie i złożone w .domu pogrzebowym", gdzie mogą przebywać wyłącznie zmerS należący do

® Zo. Constance Goddard Du Boi®. rr*e «W*0*v> ot ttoo Lufetoo Incfians oi Soutfmm CaMOmte. Berkeley 1000.8. 83-07.

■ Zob. John Reed Swanton. CorMnbutfoo* ft> che Efrnotogy ot oie HmKMt. Laktan--Naw York 1906. 8. 38-37.

• Zob. Ibid.. 8. 62-54 omc 34-36.