54191 Top 49 BMP

XCVI EDYCJE «SIELANEK»

tę nazwano wydaniem 1614 A w odróżnieniu od edycji drugiej, całkowicie różnej (inny skład, inna karta tytułowa), a zaopatrzonej również tą datą (wydanie 1614 B, późniejsze i wytłoczone zapewne przez inną drukarnię) ^{1 2}. Wydanie trzecie, z roku 1626, ostatnie, jakie wyszło za życia autora (wydanie F. Cezarego z roku 1629 jest już prawdopodobnie edycją pośmiertną)^{3 4}, znane jest dziś jedynie pośrednio, na podstawie poddruku; stwierdził to Kazimierz Budzyk w oparciu o źródłową pracę Aleksandra Birkenmajera \ Produkt ten, jak udało mi się ustalić, najprawdopodobniej pochodził z krakowskiej oficyny Antoniego Wosińskiego

Znane nam dziś wydanie Sielanek z datą 1626 nie tylko jest poddrukiem. W oparciu o filologiczną analizę

tekstu śtwiferdziić należy, iż jest ona edycją wyjątkowo niechlujną, pełną różnorodnych błędów. Fakt ten zmusza do bardzo ostrożnego podejścia do odmian tekstowych, jakie wydanie to przynosi w stosunku do pierwodruku z roku 1614. Analogiczny wniosek sformułował w swym artykule pt. W poszukiwaniu kanonu tekstu „Sielanek” Szymonowica K. Budzyk, proponując jednocześnie po dość obszernym omówieniu najważniejszych odmianek, by sporą ilość ich wprowadzić do tekstu głównego. Niniejsze wydanie do odmianek z wydania oznaczonego datą 1626 podchodzi z większą ostrożnością. Nie miejsce tu na drobiazgową polemikę ze szczegółowymi propozycjami K. Bu-dzyka⁷, zatrzymajmy się jednak przy dwu wcale nie najjaskrawszych przykładach. W pierwodruku ww. 61—62 sielanki III wyglądają następująco:

Po co śliczna Kroi owa dufasz w chytre czśry?

Po co mężowi swemu ślesz nieszczęsne dary?

W wydaniu z datą 1626 określenie „chytre czary” zamieniono na „swoje czary”. Dłuższy wywód K. Budzyka, uzasadniający słuszność /tej poprawki, oparty jest na nieporozumieniu ^s. Po pierwsze, Szymonowicowi chodzi tu o Dejanirę, ą nie o Atalantę, o której mówi, ale w ww. 67— 68. Po drugie, czary odprawiane przez „śliczną królową” były istotnie „chytre”, ale niekoniecznie „swoje”. Cały bowiem pomysł, jak głosi legenda mitologiczna, podsunął jej centaur Nessos (por. komentarz niniejszego wydania).

Przykład drugi. W sielance XIX ww. 6—8 mają postać następującą:

⁷    K. Budzyk, op. cit., s. 218—230 (Z dziejów..., s. 159— 169). Szerszą dyskusję z tymi propozycjami wydawca przeprowadza w artykule pt. W sprawie kanonu polskich poezyj Szymona Szymonowica (gotowe do druku).

8    K. Budzyk, op. cit., s. 223—224 (Z dziejów..., s. .163).

Bibl. Nar. Ser. I, Nr 182 (Sz. Szymonowie: Sielanki)    7

X.

r:

1

cięcie sygnetu drukarni), a prócz tego z egzemplarza Bibl. Kórnickiej PAN, sg. 12529, który posiada nie uszkodzoną kartę tytułową, lecz znów brak w nim ostatniej składki (Ói—O4), zawierającej Nagrobki zbieranej drużyny.

2

   Korzystano z egzemplarza BibL Kórnickiej, sg. 12650, i egzemplarza Bibl. Ossolińskich we Wrocławiu, sg. XVII-765-III. Por. K. B u d z y k, W poszukiwaniu kanonu tekstu „Sielanek” Szymonowica [w:] Studia..., t. I, s. 213 (w książce Z dziejów Renesansu..., s. 155).

3

   Przy opracowywaniu niniejszego wydania korzystano z istniejącej dziś edycji Sielanek z datą 1626 na podstawie egzemplarza Bibl. Ossolińskich, sg. XVII-2436-II (dawna sg. 15.518), zawierającego pełny tekst, i egzemplarza Bibl. Uniwersytetu Warszawskiego, sg. 28.20.3.1049, niepełnego (brak tekstu sielanki I i sielanki II do w. 52 włącznie, poza tym k. I2 poważnie uszkodzona). Z wydania z r. 1629 korzystano najczęściej na podstawie egzemplarza Bibl. Kórnickiej, sg. 12649.

4

   K. Budzyk, op. cit., t. I, s. 214—215 (Z dziejów Renesansu..., jw.. s. 156—157); A. Birkenma jer, Typograficzny zasób Drukami Akademii Zamoyskiej w roku 1617. Kraków 1936.

⁰ J. P e 1 c, W sprawie kanonu polskich poezyj Szymona Szymonowica.