3702671692

54 RECENZJE

się stąd nieporządek będzie wzrastać». Do powyższego należy jeszcze dodać, że to, co na gruncie niemieckim miało pełne uzasadnienie, u nas mija się z celem. W katalogach niemieckich obowiązuje przy szeregowaniu kart z jednakowym pierwszym wyrazem hasła nie mechaniczna kolejność dalszych wyrazów tytułu — jak u nas, lecz ich wybór i następstwo wedle pewnych kryteriów logiczno-gramatycznych, stąd istotna potrzeba ułatwień dla zaszeregowania w postaci nagłówka zawierającego w nakazanej kolejności wybrane wyrazy, stanowiące pierwsze współczynniki szeregowania. Nam, Bogiem i prawdą, nie jest w ogóle potrzebne żadne dodatkowe wyodrębnienie hasła tytułowego. Wystarczyło by najzupełniej, gdyby pierwszy wyraz tytułu stanowił zarazem hasło i nie widzę potrzeby powtarzania tego wyrazu w odpisie tytułu (zasadę tę przyjmują zresztą milcząco Skrócone przepisy dla kart odsyłających do hasła tytułowego; zob. przykł. 22). Przypuszczam też, że drukowane wykazy nabytków i drukowane katalogi przyjmą tę prostą zasadę (drukując tłustymi czcionkami lub ma-juskulami wyraz stanowiący hasło). W katalogach kartkowych przydaje się powtórzenie pierwszego wyrazu w haśle raczej ze względów psychologicznych (niezwykły widok tytułu «łainanego»), a także i z tego względu, że w wypadku odmiennej, niż wskazuje współczesna pisownia, formy hasła — upraszczamy opis katalogowy przez zastosowanie klamry w haśle (w przeciwnym razie musielibyśmy daw^rać odpowiednie objaśnienia w uwagach). Gdyby jednak ktoś miał jeszcze zastrzeżenia co do proponowanej tu modyfikacji naszego przepisu, niech weźmie pod uwagę, że nieznaczne wymiary karty formatu międzynarodowego nie pozwalają na dopisywanie dowolnej liczby wyrazów do hasła.

Potrąciliśmy o sprawę upraszczania opisu katalogowego, sprawę dość ważną. Nie od rzeczy przeto będzie też zwrócić uwagę na to, że Skrócone przepisy niepotrzebnie nakazują w pewnym wypadkach dwukrotne podawanie tej samej wiadomości w opisie katalogowym, np. stosowanie skrótu b. m r. n. d. tzn. bez miejsca, roku, nakładcy, drukarza obok umieszczonego w nawiasie wykrytego adresu wydawniczego (nawias mówi przecie sam przez się, że wiadomość . dotycząca adresu została przyjęta spoza karty tytułowej; zob. § 96 i przykłady). Niepotrzebne też wydają mi się objaśnienia tytułu wkraczające w kompetencje katalogu rzeczowego (zob. § 88). Objaśnienie tytułu powinno się — moim zdaniem — ograniczyć do dopełnień wyrazów o niepełnym znaczeniu (np. Statut;. Sprawozdanie) i do oznaczania — gdzie trzeba — formy literackiej utworu (Poezje; Powieść) Inne niezbędne wyjaśnienia należało by dawać w uwagach. Przydatne natomiast będzie wciąganie do odpisu tytułu istniejących na karcie tytułowej wzmianek dotyczących wyposażenia tekstu dzieła w ilustracje, nuty, mapy, wykresy itp. (nie dotyczyłoby to druków posiadających