3870137276

SPEKTROSKOPIA NMR W BADANIACH STRUKTURALNYCH KWASÓW NUKLEINOWYCH CZĘSC I 61

rżenie wiązania wodorowego i jego partnerem, atomem azotu ^l5N w obrębie pary Watsona-Cricka [43,44]. Mniejszą stałą sprzężenia ('M^ -2-4 Hz) stwierdzono dla oddziaływania pomiędzy protonem iminowym - donorem wiązania wodorowego i akceptorowym atomem azotu. Szybko stało się jasne, że obserwacje te mogą być wykorzystane do identyfikacji wszystkich trzech partnerów biorących udział w tworzeniu wiązania wodorowego: donora, akceptora i samego atomu wodoru.

Początkowo dla rejestracji sprzężeń poprzez wiązanie wodorowe wymagane było, aby protony zaangażowane w tworzenie wiązania wodorowego ulegały powolnej wymianie chemicznej. Uniemożliwiało to obserwację tych oddziaływań w dynamicznych regionach struktur kwasów nukleinowych. Wkrótce jednak zaproponowano takie metody, w których proton uczestniczący w tworzeniu wiązania wodorowego może ulegać szybkiej wymianie chemicznej lub przemianom konformacyjnym [45-48]. Możliwość bezpośredniej detekcji wiązań wodorowych zarówno dla kanonicznych jak i niekanonicznych par zasad stanowi niezwykle cenne narzędzie w wyznaczaniu struktur kwasów nukleinowych w roztworze, gdyż dostarcza bardzo silnych więzów strukturalnych.

b.    C-G

c.    A-U

d.    G-G

e.    G-A    f-    G-C^ł

Rysunek 7 Przykłady pary zasad, dla których stwierdzono istnienie sprzężenia skalarnego poprzez

wiązanie wodorowe