3870137308

78 A. GRYFF-KELLER

Dobrym przykładem pokazującym unikalne możliwości spektroskopii NMR rozróżniania enancjomerów są wyniki badań 2-deutero-3-metylobut-3-en-1 -olu [19] (Rys. 8). Różnica strukturalna między enancjomerami tego alkoholu jest bardzo mała i można mieć wątpliwości, czy jakakolwiek metoda będzie w stanie ją wykryć. Spektroskopia NMR nie rejestruje jednak globalnych własności, jest natomiast wrażliwa na otoczenie magnetyczne poszczególnych jąder. Gdy się weźmie to pod uwagę, można zauważyć, że różnica otoczeń magnetycznych pomiędzy diastereotopowymi, geminalnymi miejscami w molekule estru tego alkoholu z chiralnym kwasem może być całkiem znaczna. W cytowanej pracy zastosowano kwas 2-acetoksyfeny-looctowy. Nie budzi zdziwienia, że w estrze niedeuterowanego alkoholu geminalne protony przy C-2 są anizochronowe. W związku deuterowanym przy atomie węgla C-2 w jednym z tych miejsc jest proton a w drugim deuteron i widma protonowe diastereomerycznych estrów z konieczności są różne.

Rysunek 8 Protony (pro-R) i (pro-S) w estrze 3-metylobut-3-en-1 -olu z kwasem Moshera są względem siebie diastereotopowe i mają różne przesunięcia chemiczne. Dlatego diastereomerycznc estry 2-deutero-3-mctylobut-3-cn-l-oIu mająróźne widma 'H NMR

Rysunek 9. Cliiralneodczynniki zawierające fosfor

iteraturzejest wiele doniesień o stosowaniu chiralnych odczynników fosfo-w celu rozróżniania enancjomerów [2, 9-12, 20-22], począwszy od bardzo h, jak kwas fenyIo-/-butylo-tiofosfinowy [20], poprzez umiarkowanie złożo-pochodne chiralnych diamin [21], aż po niezwykle skomplikowane struktu-c ta przedstawiona na Rys. 9, zawierająca podstawnik bihelicylowy [22]. Wy-*ię, że przyczyny poszukiwania odczynników umożliwiających wprowadzenie