4281542026

4.3. Opracowanie i prezentacja materiału statystycznego

4.3.1 Materiał nauczania

Zgromadzony materiał statystyczny wymaga opracowania. Opracowanie rozpoczynamy od grupowania danych, które ma usystematyzować badaną zbiorowość na jednorodne grupy lub klasy według istotnych cech z punktu widzenia badania. Występują dwa rodzaje grupowania:

- proste - według jednej cechy,

- złożone - według kliku cech.

Po dokonaniu grupowania zbiorowości statystycznej należy ustalić nazwy grup oraz ich kolejność, aby w ten sposób utworzyć wykaz klasyfikacyjny. Wykaz klasyfikacyjny musi być:

- wyczerpujący - żadna jednostka badania nie może się znaleźć poza nim,

- rozłączny - jednostka może być zaliczona tylko do jednej grupy na podstawie przyjętego kryterium.

Uporządkowanie grup w wykazie klasyfikacyjnym powinno być:

- malejące lub rosnące - dla cech mierzalnych,

- logiczne - dla cech niemierzalnych.

Grupując według cechy mierzalnej należy wykonać czynności:

- sporządzić wykaz wariantów badanej cechy,

- określić ilość klas w wykazie klasyfikacyjnym,

- określić rozpiętość przedziałów klasowych, tzn. różnicę między górną i dolną wartością przedziału klasowego,

- określić granice przedziałów klasowych:

• domkniętych, w których określona jest dolna i górna granica, np.: 3-6,

• otwartych, w których jedna z granic przedziału nie jest określona, np. 10 i więcej, poniżej 5),

- zaliczyć dane do odpowiedniego przedziału klasowego,

- zliczyć jednostki w każdym przedziale klasowym.

Największy problem stanowi ustalenie liczby klas i rozpiętości przedziału klasowego. Liczbę klas dla wyróżnionej cechy mierzalnej ustala się w zależności od celu badania, zebranego materiału i liczebności zbiorowości, która została poddana badaniu. Oznacza to, że może ona być dowolna. Zaleca się jednak, aby budować szereg z liczbą klas równą lub większą od 4. Kierując się liczebnością proponuje się liczbę klas:

Tab. 1 Wykaz klasyfikacyjny [7]

Liczba obserwacji	Proponowana liczba klas
20-40	5-7
40-60	6-8
60-100	7-10
100-200	9-12
200-500	12-17

Rozpiętość przedziału klasowego zależy od rodzaju zmiennej. Dla zmiennej skokowej przyjmuje się przedziały jednostkowe, np.: 1, 2, 3, ... n. Dla zmiennej ciągłej i quasi ciągłej rozpiętość przedziału klasowego ustala się wykorzystując relację rozstępu do proponowanej „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"