1046

Rozdział 3 • Opracowanie i prezentacja danych statystycznych

Szeregi szczegółowe określane są jako rzeczywisty rozkład empiryczny badanej cechy. Z kolei grupując dane indywidualne i zliczając jednostki w poszczególnych kategoriach (grupach) uzyskujemy szereg rozdzielczy, traktowany jako umowny rozkład empiryczny badanej cechy. Rozkład ten, choć powstaje zgodnie z regułami statystycznymi, jest jednak wynikiem subiektywnych decyzji badacza. Pomimo tego, że istnieją statystyczne formuły konstrukcji szeregów rozdzielczych, nic zawsze pokrywają się one z oczekiwaniami badacza, a zwłaszcza podmiotów zlecających badanie. Do problemu tego wrócimy w dalszej części rozdziału.

3.1.1. SZEREG SZCZEGÓŁOWY

Szereg szczegółowy to uporządkowany rosnąco lub malejąco ciąg wartości badanej cechy statystycznej. Uporządkowanie to następuje wyłącznie według wartości badanej cechy. Jeśli przez x_f oznaczymy warianty cechy, to szereg szczegółowy można zapisać następująco:

x_t, Xy x₃,..., x_N, gdzie / = I, 2,..., N.

Pojęcia szereg szczegółowy nie należy mylić z indywidualnym szeregiem wartości cech. Szereg szczegółowy tworzą wartości uporządkowane, natomiast zanim dokonamy takiego uporządkowania mamy do czynienia ciągle z surowym materiałem statystycznym, przedstawionym w postaci indywidualnego szeregu wartości cech.

Przykład 3.1.

Dwudziestu uczniów zapytano, ile godzin spędzają dziennie przed komputerem. Udzielili oni następujących odpowiedzi: 2,5; 3; 0.5; 1; 6; 7; 3,5; 3; 3; 2; 4; 4,5; 5; 5; 5; 1,5; 5; 2,5; 0,5; 5. Skonstruuj szereg szczegółowy dla cechy liczba godzin spędzanych przed komputerem.

Rozwiązanie

W badaniu mamy do czynienia z cechą statystyczną .liczba godzin spędzanych dziennie przed komputerem". Jest to cecha mierzalna ciągła. Zbiorowość (populację) statystyczną tworzą poszczególne jednostki badania, czyli poszczególni uczniowie. Informacje statystyczne o wartości cechy dla każdej z jednostek statystycznych tworzą indywidualny szereg wartości cech (surowy materiał statystyczny). Uporządkujemy go rosnąco (od największej do najmniejszej wartości) tworząc w ten sposób szereg szczegółowy.

Szereg szczegółowy

0.5:0,5; 1; 1,5; 2; 2,5; 2.5; 3; 3; 3; 3,5; 4; 4,5; 5; 5; 5; 5; 5; 6; 7.

Konstrukcję szeregu szczegółowego, zwłaszcza w przypadku badania dużych zbiorowości, znacznie ułatwia zastosowanie komputera, w' tym najpopularniejszych programów, np. Excel czy Word. Wystarczy w tym celu w jednej kolumnie wpisać

49