4442198507

Dla wydawców jest sprawą podstawową, czego czytelnicy szukają na bibliotecznych półkach, jakie są ich wybory i preferencje. Mało kto sięgnie po książkę oprawną w szary papier i plastikową okładkę. A jeżeli nawet weźmie ją do ręki, to szybko odłoży z powrotem. Liczą się książki nowe, ciekawe, reprezentujące wysoki poziom estetyczny. Bywa, że nawet czarno-biała fotografia, byle skomponowana z tekstem, ma duże znaczenie. Jako przykład może posłużyć wydana ostatnio książka Marii Tarnowskiej Przyszłość pokaże... Wspomnienia³ oraz Orlanda Figesa Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji⁴. W obu tych książkach fotografie stanowią znakomitą ilustrację. A jest to przecież tylko tradycyjna fotografia. Nie dziwi przeto zainteresowanie środowiska wydawniczego wynikami badań czytelnictwa, coraz częstsze kontakty ze środowiskiem badaczy i coraz intensywniejszy przepływ informacji międzyśrodowiskowych.

Integralną częścią rynku wydawniczego jest księgarnia. To druga po bibliotece instytucja umożliwiająca dostęp do książki, zwłaszcza w miastach. Niestety, według informacji zawartych w książce Bogdana Klukowskiego⁵ maleje liczba księgarń i zmniejsza się w nich zatrudnienie. Według Ł. Gołębiewskiego w Polsce jest około 2500 księgarń, które zatrudniają łącznie ponad 6500 wykwalifikowanych pracowników⁶. Podobnie jest z hurtowniami książek. W 1999 r. było ich 500, a w 2000 r. już tylko 329.

W przeciwieństwie do bibliotek publicznych, od lat obserwowanych i opisywanych w roczniku „Biblioteki Publiczne w Liczbach ”, księgarstwo nie ma podobnego źródła informacji. Musimy więc przyjąć za Bogdanem Klukowskim, że postępująca koncentracja własności i kapitału nie dają szans małym księgarniom. W małym mieście, a zwłaszcza na wsi nie są one w stanie utrzymać się na rynku, mimo iż walcząc o przetrwanie oferują klientom zabawki, materiały szkolne, środki czystości a nawet kosmetyki.

Związki rynku wydawniczego, księgarstwa i bibliotekarstwa są wyraźne. Wspólnym gruntem jest społeczny obieg książki lub - inaczej - słowa drukowanego, a specyfiką udział w całokształcie gospo-

³ M. Tarnowska: Przyszłość pokaże... Wspomnienia. Łomianki 2008.

O. Figes: Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji. Warszawa 2007.

B. Klukowski: Księgarstwo i zawód księgarza w Polsce. Warszawa 2008.

Ł. Gołębiewski: Śmierć książki. Warszawa 2008, s. 94, 96.