4442198911

,,pomijać”. Na czym z fizjologicznego punktu widzenia mogłoby polegać takie „pomijanie”, to stanowi osobny problem, którym możemy się na razie nie kłopotać. W każdym razie hipoteza, że kora mózgowa może taką czynność wykonywać, nie jest bezsensowna, bo zjawiska „pomijania” określonych bodźców przy odzwierciedlaniu nerwowym można stwierdzić również w procesach analizy u zwierząt, gdzie — zgodnie z teorią Pawłowa — mają one swój wyraźny mechanizm fizjologiczny w postaci hamowania (Lewicki, 1955, str. 36n). Takie wybiórcze odzwierciedlanie można zupełnie dobrze określić jako funkcję korowego „odrywania”, ponieważ istotnie zachodzi tu pewnego rodzaju „oderwanie” odzwierciedlanych zjawisk, powiedzmy kwadratowego kształtu, od pozostałych cech figury, takich jak jej wielkość, barwa itp. Równocześnie zaś takie abstrakcyjne odzwierciedlenie można uważać również za ogólne odzwierciedlenie przedmiotu, ponieważ dzięki swej abstrakcyjności stanowi ono adekwatny nerwowy korelat każdego przedmiotu, którv posiada daną właściwość, np. każdego kwadratu. Nic tu nie przeszkadza okoliczność, że jako proces nerwowy jest ono konkretną, indywidualną czynnością mózgu, bo właśnie ta konkretna czynność mózgu, rozpatrywana w aspekcie jej treści jako właściwości psychologicznej, okazuje się odpowiednikiem każdego przedmiotu wyposażonego w odzwierciedloną właściwość, tzn. ma charakter ogólny. Tak samo schematyczny, czarno-biały obrazek, dajmy na to kapelusza, mimo że w istocie jest konkretną, czarno-białą plamą farby czy czernidla drukarskiego, z punktu widzenia swej treści stanowi ogólną podobiznę rozmaitych kapeluszy, reprezentuje zarówno kapelusz brązowy, zielony, szary, czarny itd.

Takie abstrakcyjne i zarazem ogólne odzwierciedlanie przedmiotów pozwala dopiero zrozumieć, w jaki sposób człowiek może reagować na swe otoczenie w sposób prawidłowy za pomocą reakcji wybiórczo-- ogólnych, mimo, że nie zawsze uświadamia sobie, czym właściwie kieruje się w swych reakcjach. Odzwierciedlenie abstrakcyjne stanowi pewnego rodzaju mózgowy filtr, który zatrzymuje podrażnienia od wszystkich nieistotnych w danej sytuacji właściwości przedmiotu, tak, że jako bodziec działają wówczas tylko właściwości istotne, wy-

202