4509289

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Podstawowe pojęcia automatyki

4.1.1. Materiał nauczania

Automatyka to dziedzina nauki i techniki, zajmująca się automatyzacją procesów przemysłowych zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznym tworzeniem urządzeń automatyki.

Do podstawowych pojęć automatyki należą: sterowanie, obiekt sterowania, sygnał sterujący, sygnał regulowany, sygnał sterowany, błąd regulacji, sygnał wejściowy czy sygnał wyjściowy.

Sterowanie to celowe oddziaływanie na określony obiekt (urządzenie lub proces), tak, aby osiągnąć pożądane zachowanie obiektu (urządzenia lub procesu).

Obiekt sterowania to urządzenie, w którym odbywa się sterowany proces.

Rys. 1. Schemat blokowy układu sterowania: a) otwartego, b) zamkniętego; y₀ - cel sterowania (wartość zadana), y - sygnał sterowany (wielkość sterowana), u - sygnał sterujący, e - uchyb (odchyłka) regulacji, z - sygnał zakłócający (zakłócenia)

W układzie sterowania otwartego (rys. la) urządzenie sterujące oddziałuje na obiekt nie mając informacji, jak jego działanie wpływa na zachowanie obiektu.

Układ sterowania zamkniętego przedstawiony na rysunku lb jest układem sterowania automatycznego, zwanym układem automatycznej regulacji. Urządzenie sterujące na bieżąco dostaje informacje o stanie obiektu sterowania i na podstawie odchyłki regulacji, e = y₀ - y, odpowiednio nim steruje.

Regulator - urządzenie sterujące, pracujące w układzie zamkniętym z ujemnym sprzężeniem zwrotnym.

Regulacja - rodzaj sterowania, który ma za zadanie utrzymanie wartości określonej wielkości fizycznej obiektu na zadanym poziomie lub zakresie, na podstawie informacji uzyskanych ze sterowanego obiektu.

Sygnał regulowany - w układzie automatycznej regulacji wielkość fizyczna, którą należy utrzymywać na określonym poziomie wartości, by proces przebiegał prawidłowo.

Wartość zadana - pożądana wartość sygnału regulowanego lub inaczej cel sterowania, czyli efekt, jaki ma przynieść sterowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"