4552035382

Okresy przeciętne suche i wilgotne

PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĘPOWANIA LAT I PÓR ROKU PRZECIĘTNYCH,

SUCHYCH I WILGOTNYCH W DZIELNICACH

Aby zanalizować kształtowanie się prawdopodobieństwa pojawienia się lat i pór roku pod względem ilości opadów normalnych, suchych czy wilgotnych wraz z pewną oceną ich gradacji, sporządzono odpowiednie zestawienia (tab. 21).

Rok. Prawdopodobieństwo wystąpienia roku o sumie opadów przeciętnej — z niedoborami czy nadmiarami nie przekraczającymi 10% normy — waha się w granicach od 59 do 42%. Jest ono największe w pasie wielkich dolin (59—52%); rzadziej—z prawdopodobieństwem poniżej 50% — lata takie są obserwowane na Pojezierzu Mazurskim (42 %), w kotlinach podkarpackich (44%), na Podhalu (45%) oraz na Śląsku (46—48%). Trudno dopatrzeć się tu jakiejś prawidłowości: dzielnice sąsiednie wykazują niejednokrotnie duże różnice w stopniu prawdopodobieństwa, np. Pojezierze Pomorskie 50% i Pojezierze Mazurskie — 42%, Nizina Śląska 46% i Polska środkowa 59%.

Zestawienie wszystkich odchyleń ujemnych i wszystkich dodatnich — bez względu na ich wielkość — uwidacznia prawie równy ich udział — około 50%. Jedynie Nizina Śląska wyróżnia się znaczną przewagą niedoborów nad nadmiarami (61 wobec 39%).

Podobny obraz daje przegląd następnej grupy — lat suchych i wilgotnych (o odchyleniach w granicach 11—25%); liczba przypadków w tej klasie waha się około 20%. Trzy dzielnice wyróżniają się odmiennym stosunkiem niedoborów i nadmiarów: na Przedgórzu Sudeckim w obrębie 100 lat można się liczyć z 30 latami suchymi i tylko 14 wilgotnymi, a na Pojezierzu Mazurskim i w Beskidach Zachodnich z 19 suchymi a 30—29 wilgotnymi. Ciekawe, że w Polsce środkowej, na Wyżynie Lubelskiej i w kotlinach podkarpackich prawdopodobieństwo lat suchych i wilgotnych jest zupełnie wyrównane (17, 18 lub 23%).

Odchylenia od średnich rocznych sum opadowych rzędu 26—50% są już zjawiskiem bardzo rzadkim, nie sięgają 10%.

Interesujące jest, że w okresie 100-letnim można oczekiwać lat bardzo suchych w Polsce środkowej i na Przedgórzu Sudeckim tylko 2, a w Karpatach, kotlinach podkarpackich i na Pojezierzu Mazurskim aż 7.

Co się tyczy lat bardzo wilgotnych, to największe ich prawdopodobieństwo przypada na Nizinę Śląską (9%), a najmniejsze — na pojezierza i Beskidy Zachodnie (2%).

Zima. Sumy opadu nie odbiegające od normy (w granicach ±10%) trafiają się w tej porze roku od 20 do 37 razy na 100 lat. Stosunkowo najczęściej można je spotkać na Śląsku (37—36%), na Pojezierzu Pomorskim (34%) i w Polsce środkowej (32%), natomiast najrzadziej w Karpatach (20—24%) oraz na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej (24%).