4597124881

Adam Kulawik

O potrzebie poezji

Nie lada kłopot prokuruje sobie ten, kto tak lekkomyślnie jak ja zdecydował się mówić

0    tej jakże specyficznej i jakże ludzkiej potrzebie poezji. A kłopot polega na tym,

że według szacunków Wisławy Szymborskiej poezję lubi jakieś dwa promille czytającej społeczności. Z kolei według szacunków Czesława Miłosza więcej jest piszących o poezji niż ją tworzących. Najgorsze jednak jest to, że sam nie bardzo wiem, co to poezja. Powie ktoś: to zwróć się do poetów, oni powinni wiedzieć. Zwróciłem się już dawno

1    niewiele mi to dało, bo niemal każdy poeta ma jej własną formułę, a niektórzy poeci nawet po kilka, często bardzo odmiennych

Fot. Mieczysław Więcławek

Od Horacego można się dowiedzieć, na przykład, że poezja to sposób na przetrwanie w pamięci potomnych: non omnis moriar, nie wszystek umrę. Poeta ten twierdził, że pamięć o nim trwać będzie, dopóki kapłan z milczącą westalką będzie wstępował po schodach Kapitolu, by złożyć bogom ofiarę. Jakże pięknie pomylił się Quintus Horatius Flaccus! Ten kapłan nie składa już ofiar od siedemnastu wieków, a poezja Horacego żyje, a on w niej. Jan Kochanowski myślał tak samo. Mickiewicz pisał: „Płomień rozgryzie malowane dzieje, Skarby mieczowi spustoszą złodzieje, Pieśń ujdzie cało”. No ale dzisiejsi poeci utracili przekonanie, że w tej postaci przetrwają. Już w roku 1946 Gałczyński antycypował to powszechne raczej dziś przekonanie, pisząc:

Nasz każdy wiersz zaorzą pługiem,

Będą kartofle, potem wódka,

Bo nasze życie za długie,

A sztuka za krótka.

Adam Kulawik — prof. dr hab., teoretyk literatury. Abiolwent UJ, uczeń prof. Marii Dluskle|. Kierownik Katedry Teorii Literatury w Instytucie Filologii Polskie) AP w Krakowie. W latach 1964-1968 redaktor w krakowskim oddziale Wydawnictwa Ossolineum. Przez wiele lat profesor literatury I Języka polskiego we Francji (uniwersytety w Alx-en-Provence I Caen). Autor uniwersyteckiego podręcznika poetyki, twórca alternatywne! teorii wiersza.

Wersolog zainteresowany teorią Języka polskiego.

Wydał m.ln. Zarys poetyki (współautor); Poetyka.

Wstęp do teorii dzieła literackiego; Wersologla.

I on się na szczęście pomylił: pół wieku po jego śmierci obchodzimy Rok Gałczyńskiego! Ale przekonanie zostało zapisane. Autor Notatek z nieudanych rekolekcji paryskich odwracając formułę Horacego praktycznie ją odrzucił, a postąpił tak stojąc na gruzach Europy tuż po drugiej światowej apokalipsie, która wykazała skandaliczną słabość naszej kultury. Mówię „słabość”, a powinienem powiedzieć „kompromitacja".