4640480788

12 A. DĄBROWSKA, W. WICZK, L. ŁANKIEWIC7.

Związki te mogą być użyte także do syntezy a,a-dwupodstawionych aminokwasów. Proces ten przebiega bez racemizacji [27].

Zadowalającą diastereoselektywność ataku elektrofila zaobserwowano również dla innych związków heterocyklicznych stosowanych przez Seeba-cha — oksazolidynonów. Pełne sprawozdanie na ich temat ukazało się w 1985 r. [28]. Procedura otrzymywania a-AA via oksazolidynony jest analogiczna jak w wypadku imidazolidynonów i została przedstawiona na schemacie 5.

Cyklizacja w obecności czynnika acylującego (PhCOCl) prowadzi do mieszaniny diastereoizomerów syn:and, przy czym przeważający jest izomer syn. Musi on zostać oddzielony metodami chromatograficznymi. Jako zasada stosowany jest dietyloamidek litu (LDEA), dający lepsze rezultaty w tworzeniu enolanu niż LDA. Hydroliza produktu alkilowania może być przeprowadzona w łagodniejszych warunkach (6 M HC1 w temp. wrzenia w obecności FeCl₃Si0₂) niż w wypadku imidazolidynonów.

2,3,5,6-tetrahydro-4H-oksazyn-2-ony są kolejnymi heterocyklicznymi grupami pomocniczymi, stosowanymi w reakcjach alkilowania enolanu glicyny. Szczególne znaczenie mają ich mono-(C₅) i di-(C₅ i C₆) fenylopodstawione pochodne.

Pierwsze z nich stosowane były przez Dellarię i Santarsiero [29] (schemat 6).

Reaktywność enolanu jest ściśle uzależniona od rodzaju rozpuszczalnika i zasady. Przeprowadzone badania [30] wykazały, że optymalne jest zastosowanie mieszaniny THF/DME (DME-dimetoksyetan) lub DME jako medium reakcji i heksametylodisililoamidku sodu w funkcji ząsady. Prawdopodobnie spowodowane jest to dobrymi właściwościami chelatującymi DME, powodującymi zmniejszenie kowalencyjności oddziaływań metal-enolan, a tym samym wzrost reaktywności glicynianu.

Reakcja alkilowania biegnie wysoce stereoselektywnie (C₃(R):C₃(ó>) > 200:1) dla reaktywnych odczynników elektrofilowych. Dla mniej aktywnych (np. nBul) osiągana diastereoselektywność jest niska (tab. 3).

Stereoselektywność ataku elektrofila na C₃ podyktowana jest obecnością grupy fenylowej na atomie węgla C₅, która przyjmuje pozycję aksjalną w wyniku oddziaływań występujących, w wypadku jej ekwatorialnego ułożenia, między nią a łańcuchem bocznym grupy ochronnej atomu azotu. Dzięki temu atak R⁺ następuje od mniej zatłoczonej strony pierścienia oksazynonowego, na sposób and do grupy fenylowej.

Interesujące jest, że w wypadku N-benzylowych oksazynonów otrzymuje się przeciwny diastereoizomer. Głównym produktem jest izomer syn, stosunek izomerów jest jednak dużo niższy (C₃(S): C₃ (R) ~ 15-18:1) [30]. Aminokwasy otrzymywane są w ciągu reakcji przedstawionych na schemacie 7.

Wydajność chemiczna produktu końcowego jest zadowalająca, nie obserwuje się też znaczącej racemizacji w trakcie kolejnych przemian.