4645771755

49

AUTORSTWO „BIBLIOGRAFII” Z w. XIX

do oświaty chłopów i klasy właścicieli ziemskich itp. Wydaje się jednak, że przy bardzo skąpych i fragmentarycznych. materiałach, jakie autor miał w danej chwili do dyspozycji, było to konieczne.

Niedostatki szkicu wskazują na potrzebę podjęcia szerszych badań nad bibliotekami szkół elementarnych. Ciekawe byłoby ustalenie faktycznej liczby bibliotek w miastach i we wsiach, ustalenie ich roli, funkcji i użyteczności w szkole. Ciekawe również byłoby ustalenie użyteczności biblioteki szkoły elementarnej w ówczesnym życiu i stopnia jej wpływu na poziom kultury środowiska, w którym istniała.

ANDRZEJ WĘDZKI

JESZCZE W SPRAWIE AUTORSTWA „BIBLIOLOGII” Z W. XIX

W r. 1956 na łamach Przeglądu Bibliotecznego ukazała się interesująca rozprawka Marii Walentynowicz o nieznanym bibliologu polskim prof. Załogieckim, autorze niewydanej drukiem pracy pt. Bibliologia¹. Artykuł ten oparty na notatce prasowej opublikowanej w r. 1863 w Kurierze Wileńskim¹ stał się dla nas punktem wyjścia do szczegółowych badań zmierzających do zidentyfikowania nieznanej dotąd osoby i ewentualnego dotarcia do rękopisu jego dzieła. Wydaje się, że wieloletnie poszukiwania doprowadziły do rezultatów umożliwiających wyjaśnienie sprawy zagadkowej postaci.

Wszystkie próby odnalezienia osoby prof. Załogieckiego względnie rękopisu jego pracy nie dały pozytywnych rezultatów³. Zarówno drukowane herbarze jak i rękopiśmienne spisy urzędników i indeksy nazwisk z XIX wieku nie notują nazwiska Załogiecki. Fakt ukazania się notatki o prof. Załogieckim w Kurierze Wileńskim skierował dalsze poszukiwania w stronę współpracowników tej gazety, wśród których mógł się znajdować autor notatki. Szczegółowa kwerenda spuścizny po osobach najbardziej związanych z Kurierem Wileńskim, jak Adam Honory Kirkor, Wincenty Korotyński, Mikołaj Malinowski, Władysław Syrokomla, nie doprowadziła do odnalezienia żadnych śladów istnienia prof. Załogieckiego. W dalszym ciągu poszukiwań zwrócono uwagę na rękopiśmienne materiały z zakresu bibliografii.

W toku przeglądania rękopisów przechowywanych w Bibliotece Kórnickiej PAN natrafiono w tomie miscelaneów (syg. 997) na materiały bibliograficzne. Wśród nich odkryto urywek anonimowego rękopisu pod tytułem Bibliologia *. Nawet pobieżne porównanie treści zachowanego urywku z notatką Kuriera Wileńskiego zawierającą omówienie pracy prof. Załogieckiego wskazywało na uderzające wprost podobieństwa umożliwiające przyjęcie hipotezy o identyczności obu dzieł. Kurier Wileński podaje, że Bibliologia Załogieckiego po krótkim wstępie „rozpoczyna się traktowaniem o rzeczy książniczej u starożytnych, aż do wprowadzenia chrystia-nizmu”. Omawia kolejno dzieje książki u Hebrajczyków, Chińczyków, Indian,

¹    R. 24:* 1956 z. 3 s. 241-5.

²    Nr 101 z 7 IX 1863.

³    Kwerenda objęła wszystkie większe biblioteki naukowe w kraju, a z zagranicznych: Bibliotekę Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie, Uniwersytet Kijowski i Uniwersytet Moskiewski.

⁴    Zachowało się 10 kart (z tego 8*/2 zapisanych) papieru prążkowanego, zielonkawego ze znakiem wodnym zawierającym oznaczenie roku 1813.

Przegląd Biblioteczny 1966 — 4