5169915682

58 Elżbieta Kampa

ze środowiskiem, widoczne są również w samych zachowaniach bibliotekarzy i ich podejściu do użytkowników.

Biblioteka publiczna stanowi integralną część instytucjonalnej przestrzeni publicznej środowiska gminy, dzielnicy czy miasta i wyznacza bibliotekom konkretne zadania związane z pracą na rzecz otoczenia, czyli środowiska, a jeszcze ściślej -społeczności lokalnej. Jest bardzo wiele definicji społeczności lokalnej, ale według prof. E.B. Zybert, „szczególnie użyteczne wydaje się zdanie Jeske Bernard, stwierdzające, że w powszechnym użyciu lokalność, terytorialność odnosi się do ludzi, którzy mieszkają na wspólnym terytorium i mają wspólne interesy, gdzie muszą być brane pod uwagę dwa wymiary: przestrzenny i społeczno-psychologiczny”³.

Definicja ta zwraca uwagę na fakt, że instytucje działające w danej społeczności, a więc również biblioteki, powinny starać się być pomocne w realizacji wspólnych interesów. Biblioteki publiczne są częścią lokalnego środowiska i pełnią funkcje usługowe (edukacyjne, kulturowe, oświatowe), a przede wszystkim współistnieją z różnymi instytucjami kultury i oświaty, są zarządzane przez lokalne samorządy. Patrząc na potrzeby społeczności lokalnych z punktu widzenia psychologicznego, ważne jest, aby biblioteka utożsamiała się z obsługiwanym środowiskiem, żeby dawała do zrozumienia, że czuje się jego integralną częścią. Bibliotekarze muszą być uważnymi obserwatorami rzeczywistości lokalnej i muszą umieć stosunkowo wcześnie zauważyć sprawy istotne dla tej społeczności.

Biblioteka współczesna powinna być „biblioteką otwartą”, czyli przede wszystkim „otwartą” na czytelnika, bardziej dostępną i odsłaniającą swoje zbiory coraz szerszej publiczności. Krystyna Hudzik, opierając się na zdaniu Umberta Eco, uważa, że stwierdzenie „biblioteka otwarta” to również uznanie jej za „instytucję zmieniającą się i rozwijającą w czasie, interaktywną z otaczającym ją środowiskiem, a ściślej: z kulturowymi i cywilizacyjnymi przemianami, które dotyczą jej (żywotnych interesów))”⁴. Zmieniająca się biblioteka wytycza automatycznie bibliotekarzowi jego rolę, która powinna mieć cechy zaangażowania i aktywności.

Ważne jest również, aby bibliotekarz zdawał sobie sprawę, że powinien dążyć do pozyskania informacji o potrzebach danego środowiska. Ta zasada wynika z idei bibliotekarstwa aktywnego i ma na celu oddziaływanie na szersze otoczenie. Bibliotekarz powinien być inspiratorem prac na rzecz środowiska, czyli powinien poddawać myśl, zachęcać do wspólnych działań. Podkreśleniu cechy otwartości współczesnej biblioteki powinno służyć też dostosowywanie zbiorów do potrzeb społecznych nie tylko tych już ujawnionych, ale również tych celowo wzbudzanych¹.

Bibliotekarz powinien mieć zawsze na uwadze użytkowników biblioteki, którzy już korzystają z jej usług, i powinien tak działać, aby zaspokajać ich oczekiwania.

³    Biblioteka w otoczeniu społecznym, Warszawa 2000, s. 39.

⁴    B. Hudzik, „Biblioteka otwarta” - czyli jaka?, „Bibliotekarz” 1999, nr 7-8, s. 6, cyt. za: Biblioteka w otoczeniu społecznym..., s. 45.

1

   J. Wojciechowski, Marketing w bibliotece, Warszawa 1993, s. 62-63.