5169916126

Książka naukowa w księgarniach polskich... 41

ło profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego było w rzeczywistości szerokim omówieniem dziejów kultury polskiej, jego treść daleko wykraczała poza ramy określone w tytule. Podobny charakter miała publikacja Aleksandra Maciejowskiego Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do 1830 (Warszawa 1851), Wyróżniała ją wysoka wartość informacyjna, mimo iż autor doprowadził swoją historię tylko do połowy XVII w.¹

Jednym z twórców prac dotyczących historii literatury polskiej był Józef Maksymilian Ossoliński. Jego Wiadomości historyczno-krytyczne do dziejów literatury polskiej miały charakter bio-bibliograficzny, poświęcone były pisarzom, publicystom i tłumaczom. Książkę tę sprzedawano w księgarniach D.E. Friedleina, Józefa Czecha, J. Klu-kowskiego oraz J. Zawadzkiego w Wilnie. Te same oficyny oferowały także dzieło Maurycego Mochnackiego O literaturze polskiej wieku XIX, którego pierwsza edycja ukazała się w Warszawie w 1830 r., a następna w Poznaniu w 1845.

Katalogi zawierają niewiele opisów wydawnictw dotyczących literatury powszechnej, do nielicznych wyjątków należy Mikołaja Grecza - Rys historyczny literatury rosyjskiej (Warszawa 1823) w tłumaczeniu znakomitego polskiego językoznawcy Samuela Bogumiła Lindego. Niestety, księgarze niezmiernie rzadko zamieszczali w tym czasie informacje o nowych publikacjach J.B. Lindego. Może to być potwierdzeniem wcześniejszej tezy, iż książki poczytne nie wymagały tak szerokiej reklamy, stąd niejednokrotnie brak w katalogach księgarskich informacji o interesujących wydawnictwach.

Literatura filozoficzna nie była szeroko rozpowszechniana poprzez księgarnie. Miłośnikom filozofii oferowano zarówno dzieła autorów starożytnych jak i współczesnych. Wydane w Warszawie w 1845 r. Dzieła Platona odnotowały katalogi S. Orgelbranda, H. Natansona i J. Zawadzkiego. Poczytnością cieszyła się praca niemieckiego filozofa Johanna G. Herdera Pomysły do dziejów rodzaju ludzkiego, a także Wilhelma B. Tennemana -Rys historyi filozofii (Kraków 1836-1839) w tłumaczeniu J.H. Rze-sińskiego. Katalogi kilku księgarń nadmieniają o posiadanych na składzie pracach Immanuela Kanta, w tym m.in. o Rozprawie filozoficznej o religii i moralności. Publikacje tychże autorów rozpowszechniały księgarnie : J.K. Żupańskiego, J. Czecha, Gebethnera i Wolffa, C. Lewickiego.

Pokaźną grupę, wśród oferowanych wydawnictw społecznych stanowiły książki prawnicze, lecz tylko w nielicznych oficynach można było znaleźć więcej niż kilkanaście różnych tytułów. Najwięcej literatury prawniczej posiadały księgarnie D.E. Friedleina, J. Lissnera, J. Zawadzkiego i J. Węckiego oraz J. Cypcera.

Stan nauk prawnych w początkach XIX w. w Polsce, uzależniony był od ich poziomu w poszczególnych ośrodkach uniwersyteckich. Do najczęściej publikowanych utworów należały prace teoretyczne, po 1832 r. nastąpił ilościowy spadek wydawnictw prawniczych. Dotychczasowi teoretycy zmienili niejako swoje zainteresowania, zajęli się zagadnieniami historii ustroju i prawa polskiego. Katalogi księgarskie zawierały też informacje o posiadanych wydawnictwach, publikowanych jeszcze w XVIII w., jak np. Jana Długosza Statuta Regni Poloniae, czy Gustawa Lengnicha Prawo pospolite

1

Tamże, &. 740.