5169916129

Książka naukowa w księgarniach polskich... 43

rozpowszechniane były przez księgarnie F. Pillera, J. Czecha, S. Orgelbranda, T. Gliicksberga i H. Natansona.

Obserwowany w XIX stuleciu rozwój nauk przyrodniczych i stosowanych, zaznaczył się wzrostem liczby publikacji, zarówno naukowych, przeznaczonych dla specjalistów, jak i popularnonaukowych, skierowanych do szerokiego kręgu odbiorców. Piśmiennictwo dotyczące nauk ścisłych stanowiło około 9% wszystkich oferowanych książek naukowych. Przy czym ponad połowę zajmowały dzieła matematyczne. Były to w głównej mierze podręczniki dla szkół wyższych i gimnazjalnych. Największy wybór wydawnictw matematycznych posiadały księgarnie : J. Zawadzkiego i J. Węc-kiego, S. Merzbacha, księgarnia Ojców Pijarów, S. Orgelbranda i J. Cypcera. Tam, można było nabyć* kilkadziesiąt różnych tytułów książek z matematyki, podczas gdy inne oficyny oferowały zaledwie kilkanaście rozmaitych publikacji. Do najczęściej ymienianych należały opracowania wybitnego polskiego matematyka Jana Śniadeckiego Rachunku algebraicznego teoria i Trygonometrya kulista. Dzieła te, przeznaczone były przede wszystkim dla studentów, jako pierwsze tego rodzaju podręczniki w Pol sce. Rozprawy J. Śniadeckiego sprzedawano w księgarniach J. Cypcera, warszawskiej i wileńskiej braci Orgelbrandów, J. Zawadzkiego i S. Merzbacha oraz Ojców Pijarów. Do cenionych publikacji matematycznych należały także prace profesora matematyki Krakowskiej Szkoły Głównej Józefa Czecha. Zaznaczyć należy, że J. Czech był autorem jedynego polskiego przekładu dzieła Euklidesa - Początków geometryi ksiąg ośmioro (pierwsze wydanie ukazało się w Wilnie w latach 1817-1819). Z prac autorów rodzimych na uwagę zasługują także: Franciszka Sapolskiego Geometńa wykres In a, Jana Alojzego Radomirskiego Zasady arytmetyki oraz wydany w Kielcach w 1822 r. Juliana Zaborowskiego Wykład geometryi zastosowany do użytku w szkołach.. ⁿ. Spośród wydawnictw autorów obcych, do najczęściej spotykanych należały, m. in. praca Sylwestra F. Lacroix - Traktat początkowy rachunku różniczkowego oraz tegoż autora Geometrya, i Algebra, rozprawa Luisa S. Lefurbe de Fourcy Geometrya wykreślna poprzedzona wstępem (Warszawa 1849). Rozpowszechnianiem tych publikacji zajmo wały się księgarnie : H. Kallenbacha, H. Natansona, S. Orgelbranda, Gebethnera i Wolffa oraz J. Zawadzkiego. Tam także, czytelnicy mogli się zaopatrzyć w interesujące dzieła, informujące o najnowszych osiągnięciach z fizyki, w tym Klaudiusza Pouleta - Zasady fizyki i meteorologii, Józefa H. Osińskiego Fizyka najnowszemi sposobami pomnożona (wydana w Warszawie w 1801 r.) i Józefa Zochowskiego Fizyka. Najwięcej notowań w katalogach księgarkich miała praca Feliksa Radwańskiego, profesora mechaniki Krakowskiej Szkoły Głównej Zasady fizyki doświadczalnej. Niemalże połowa księgarń proponowała polski przekład pracy Alexandra von Humboldta Kosmos czyli rys fizycznego opisania świata, która została wydana w Warszawie w latach 1851-1852, w tłumaczeniu Jana Baranowskiego, autora szeregu popularyzatorskich artykułów z astronomii, publikowanych na łamach Biblioteki Warszawskiej. Baranowski dokonał również przekładu dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus, które ukazało się, po raz kolejny w Warszawie w 1854 r.

¹¹S. Dobrzyński, Matematyka. W: Historia nauki polskiej, t. 3, Wrocław 1977, s. 458.